ترجمه یادشده از عدة الداعی توسط محمد بن عبدالکریم انصاری(زنده در 967 ه.) و به درخواست امیر قزاقخان از امرای شاه طهماسب صفوی اول و در هرات به سال 967 ه. به انجام رسیده است.( ر. ک: فهرستگان نسخههای خطی ایران(فنخا)، ج 22، ص 486)
نسخهای از ترجمه مذکور به شماره 468 از مجموعه کتابخانه سنا در کتابخانه مجلس موجود است. اینک متن اثر:
« ...و اذا سئلک عبادی عنی فانی قریب اجیب دعوة الداع اذا دعان فلیستجیبوا لی و لیؤمنوا بی لعلهم یرشدون یعنی ای محمد وقتی که سؤال کنند تو را و بپرسند بندگان من از معامله من، به ایشان بگو در وقت دعا : پس من نزدیکم به ایشان و می شنوم دعای ایشان را و اجابت میکنم دعای دعاکننده را وقتی که بخواند مرا و دعا کند. پس باید که اجابت کنند مرا و بخوانند و حاجت خود را از من بخواهند و ایمان آورند به من و بر ایمان به من ثابت و راسخ باشند شاید که راه راست بیابند و به مطلوب برسند.
و بدانکه این آیت دلالت میکند بر چند چیز:
اول: تعلیم کردن و اشعار کردن خدای تعالی بندگان خود را به سوال کردن از پیغمبر، چنانکه دلالت میکند بر او این قول خدای تعالی که: و اذا سئلک عبادی عنی یعنی ای محمد چون بپرسند از تو بندگان من از معامله من با ایشان در وقت[دعا].
دوم: غایت عنایت خدای تعالی به سرعت اجابت دعا، به جهت آنکه نگردانید جواب را موقوف بر تبلیغ رسول بلکه گفت که: من نزدیکم و نگفت که: بگو ای محمد مر بندگان را که من نزدیکم.
سیم: آوردن حق تعالی کلمه فا را در قول خود که :فانی قریب و کلمه فا مقتضی تعقیب اجابت دعاست بیفصل ،یعنی چون بندگان دعا کنند و بخوانند مرا اجابت میکنم دعای ایشان را در عقب خواندن بی فاصله.
چهارم: تشریف فرمودن حق تعالی است مر بندگان را که خود متوجه ردّ جواب ایشان شد تا تنبیه کند بر کمال منزلت و شرف دعا نزد وی و گفت امام محمدباقر علیهالسلام که ملول مشو از دعا کردن، بدرستی که دعا را نزد حق تعالی قدر و منزلتی هست...
پنجم: دلالت میکند این آیت بر آنکه خدای تعالی را مکان نیست، زیرا که اگر خدای تعالی را مکان میبود نزدیک نمیبود به هر که دعا و مناجات کند با او.
ششم: امر کردن خدای تعالی بندگان را به دعا چنانکه فرموده: فلیستجیبوا لی یعنی باید که دعا کنید و بخوانید مرا.
هفتم: قول خدای تعالی: ولیؤمنوا بی دلالت میکند بر آنکه خدای تعالی قادر است بر اجابت دعای ایشان ،زیرا که امام جعفر صادق علیه السلام فرموده است که: معنی این قول این است که باید که به تحقیق و یقین بدانید که من قادرم بر اعطای آنچه از من سؤال کردند و طلب نمودند. پس امر کرد حق تعالی ایشان را به آنکه اعتقاد کنند که خدای تعالی قادر است بر اجابت دعای ایشان.
و در این امر دو فایده است: اول: اعلام کردن حق تعالی بندگان را به اینکه صفت قدرت ثابت است او را.
دوم: گسترانیدن و امیدوار ساختن بندگان را در وصول ایشان و مطالب ایشان و رسیدن ایشان به مرادات و مسئولات است و یافتن ایشان آن چیزی را که سؤال کردهاند...
هشتم: بشارت دادن حق تعالی است بندگان را به یافتن راه راست که آن طریق هدایت است که میرساند [مردم را] به مطلوب. پس گویا حق تعالی بشارت داده است ایشان را به اجابت دعا و مثل این است در بشارت دادن آنچه گفته است امام جعفر صادق علیهالسلام که: هر که تمنا کند چیزی را و رضای خدا در آن باشد از دنیا نرود تا آنکه حق تعالی بدهد آن چیز را به او....»
محمود نظری-مدیر بخش نسخ خطی کتابخانه مجلس شورای اسلامی
پاورقی[1] . عدة الداعی ترجمههای متعددی به فارسی دارد. ر. ک. به: فهرستگان نسخههای خطی ایران(فنخا) و فهرستگان نسخههای خطی حدیث و علوم شیعه.