پانزدهمین دوره گرامیداشت حامیان نسخ خطی به کار خود پایان داد

در ابتدای این مراسم غلامرضا امیرخانی معاون کتابخانه ملی، با اشاره به درگذشت و فقدان آیت‌الله هاشمی گفت: جا دارد در هفتمین روز درگذشت آیت‌الله هاشمی از فعالیت‌های ایشان در حوزه کتاب و نسخ خطی یادی کنیم. دوره قبلی همایش گرامیداشت حامیان نسخ خطی با پیام ایشان برگزار شده بود. پیامی که واقعا خودشان نوشته بودند نه اینکه شخص دیگری برایشان بنویسد.

او با اشاره به رابطه عمیق دو کشور ایران و افغانستان تاکید کرد: در این دوره از تلاش‌های علمی آقای نجیب مایل هروی تحلیل می‌کنیم. رابطه ایران و افغانستان همیشه رابطه‌ای برادرانه بوده و فرهیختگان و دانشمندان دو کشور هیچگاه خودشان را از یکدیگر جدا ندانسته‌اند. حتی 7 سال پیش که شرایط سیاسی ایران تا حدودی هیجانی شده بود و در جمع گروهی از دوستان افغانستانی بودم؛ پرسیدند چرا در کشور ما با آقای هاشمی اینگونه رفتار می‌شود و مورد توهین قرار گرفته‌اند.

در ادامه برنامه نجفقلی حبیبی دبیر علمی پانزدهمین آیین بزرگداشت حامیان نسخ خطی، در ابتدای سخنانش درباره آیت‌الله هاشمی اظهار کرد: شخصیت آقای هاشمی نه فقط برای ما بلکه برای سیاست مداران جهان نیز شناخته شده بود.

او ادامه داد: او (هاشمی رفسنجانی) همیشه به مسائل کلان سیاسی توجه داشت و اقدامات بزرگی هم انجام داده است. همین کتابخانه ملی ایران در زمان ریاست جمهوری او به صورت جدی پا گرفت.

دبیر علمی پانزدهمین آیین بزرگداشت حامیان نسخ خطی سپس در توضیح کوتاهی درباره این همایش اضافه کرد: با اصلاح آیین‌نامه تصمیم گرفته شد تا این جشنواره هر دو سال یک بار برگزار شود تا فرصت برای کار بر روی آثار بیشتر شود. همچنین با اضافه شدن بخش‌های صحافی، مرمت، کتابداری و... در حوزه نسخ خطی این همایش تا 15 رشته گسترش یافته است.

حبیبی در پایان تصریح کرد: همایش امسال در دو بخش اصلی و بخش جنبی کلید خورد. در نهایت 30 تن از کارشناسان کار داوری 259 اثر از 150 ناشر را آغاز کردند و بعد از ارزیابی 16 اثر برگزیده و شایسته تقدیر شناخته شدند.

حجت‌الاسلام والمسلمین رضا مختاری رییس موسسه کتابشناسی شیعه نیز از دیگر سخنرانان این برنامه بود. او در سخنان خود با طرح پیشنهاداتی برای بهبود وضعیت نسخ خطی در کشور، بیان کرد: بسیاری از کتابخانه‌های کشور که گنجینه عظیمی هستند و سال‌هاست فهرست‌نویسی انجام می‌دهند اما چون این فهرست‌نویسی‌ها تفصیلی استُ هنوز نیمی از این آثار باقی مانده‌اند که فهرست نویسی نشده‌اند. پیشنهاد می‌کنم که ابتدا فهرستی از کل این نسخ تهیه شود تا آمار کلی آنها را داشته باشیم و سپس به فهرست‌نویسی تفصیلی بپردازند.

مختاری ادامه داد: برخی از کتابخانه‌ها بلاتکلیف مانده و نسخه‌های خطی در آنها در معرض آسیب قرار گرفته است. امیدوارم متولیان این امر فکری به حال این کتابخانه‌ها و نسخ خطی در معرض خطر کنند.

رییس موسسه کتابشناسی شیعه در پایان در کنار پیشنهاداتی همچون تهیه فهرست‌های جدا برای هر مجموعه و تاسیس انجمن کتابخانه‌های نسخ خطی، پیشنهاد داد: فهرست فنخا و دنا کار خوبی است و در کشورمان انجام شده است. پیشنهاد می‌کنم فهرستی جهانی از نسخ خطی جهان اسلام تهیه و در دسترس همگان قرار گیرد.

محمد سرور مولایی نیز با اشاره به برنامه‌ریزی همایش برای تجلیل از نجیب مایل هروی گفت: واقعا خوشحالم که در این مراسم از استاد نجیب مایل هروی تحلیل می‌کنیم. خاندان نجیب مایل هروی در بخش فرهنگ و کتاب و شناخت و نگهداری نسخ خطی در افغانستان از اعتبار و سابقه‌ای بالا برخوردار هستند. کاش کسالت اجازه می‌داد تا در این مراسم حضور داشته باشند و ببیند کشور خودشان و کشور میزبان چگونه قدر اهالی فرهنگ همچون او را ارج می‌نهد.

او افزود: در کارهای نجیب مایل هروی نوعی هنجار شکنی مثبت دیده می‌شود. او هیچ مطلبی را حتی از معروف‌ترین و معتبرترین مراتب علمی بدون تحقیق قبول نمی‌کند و با بازبینی خاص خود نسخ خطی را با تاکید بر تحقیق تصحیح می‌کند. تصحیح متون و نسخ خطی واقعا کار دشواری است که بدون عشق و علاقه میسر نمی‌شود. معمولا هم شخص فعال در حوزه نسخ خطی چندان دیده و شناخته نمی‌شوند. به همین دلیل برپایی چنین مراسم بزرگداشتی برای حامیان نسخ خطی بسیار با ارزش است.

این فعال حوزه فرهنگ نیز یاد و خاطره آیت‌الله هاشمی رفسنجانی را گرامی داشت و تاکید کرد: با اینکه ریاست جمهوری افغانستان پیام تسلیت فرستادند و بیشتر فرهنگیان و سیاستمداران افغانستان نیز تالم خود را از فقدان آیت‌الله ابراز کرده‌اند من هم به نوبه خود درگذشت آقای هاشمی را تسلیت می‌گویم.

او ادامه داد: من 51 سال است که در ایران مقیم هستم. در دوره آیت‌الله رفسنجانی بیشترین توجهات به مهاجران و پناهندگان هم زبان افغانستانی را شاهد بودیم و واقعا جز سپاس چیزی نمی‌توانم بگویم. حتی در یک برنامه رسانه‌های فارسی زبان درباره آقای هاشمی نیز یکی از مهاجران افغانستانی از گوشه ای از دنیا تماس گرفت و مراتب سپاس خود را برای 7 سالی که در ایران مقیم بود ابراز کرد.

در پایان و پس از قرائت پیام محمد اشرف غنی رییس جمهوری اسلامی افغانستان توسط سفیر این کشور به مناسبت بزرگداشت نجیب مایل هروی، برگزیدگان پانزدهمین دوره گرامیداشت حامیان نسخ خطی مورد تقدیر قرار گرفتند.

کتابخانه ملی