انجمن ایرانی همکاری با یونسکو تشکیل شد

مدتی قبل به مناسبت سالروز تأسیس یونسکو گفتگویی با دکتر محمدرضا مجیدی سفیر و نماینده سابق کشورمان در این سازمان و رئیس انجمن ایرانی همکاری با یونسکو انجام شد. اینک به مناسبت راه­اندازی این کانال به منظور آشنایی اجمالی همراهان، این گفتگو تقدیم می شود:

 چرا یکسال پس از جنگ جهانی دوم، کشورهای جهان در 1945 میلادی به این نتیجه رسیدند که سازمانی تربیتی،‌ علمی ‌و ‌فرهنگی با نام یونسکو تاسیس کنند؟

 مجیدی: از آنجا که تجربه های قبلی نشان داد راهکارهای سیاسی و اقتصادی به تنهایی برای تحقق اهدافی که در منشور ملل آمده است از جمله دستیابی به صلح پایدار  و همچنین تحقق عدالت و کرامت انسانی، کافی نیست، بنابراین بر پایه آنچه که در اساسنامه یونسکو مطرح شده است، باید به نهادینه ساختن صلح در ذهن انسان ها و مهار خشونت از راه آموزش و دانش و فرهنگ، پرداخت. عرصه فعالیت یونسکو  نخست با آموزش آغاز شد و هدف آن بازسازی مراکز آموزشی جهان بود  که در جنگ آسیب دیده بود اما اعضای مؤسس یونسکو به این نتیجه رسیدند که باید حوزه فرهنگ نیز به آن اضافه شود. پس از انفجارهای اتمی که در دو شهر هیروشیما و ناکازاکی اتفاق افتاد و استفاده غیر صلح آمیز از دانش، آنان دیگر بار به این نتیجه رسیدند که این سازمان باید به استفاده از دانش در خدمت صلح نیز توجه کند در نتیجه به «UNECO» حرف «S» به نمایندگی از دانش اضافه شد و «UNESCO» شکل گرفت.

 یونسکو از چه اجزا و ارکانی تشکیل یافته و ارتباط و هماهنگی میان آنان به چه صورتی است؟

 مجیدی: این سازمان دارای یک «کنفرانس عمومی» است که هر دو سال یک بار شکل می گیرد؛ کنفرانس یاد شده سال گذشته برگزار شد و در 2017 میلادی نیز دوباره تشکیل خواهد شد. در کنفرانس سال آینده تصمیم های مهمی همچون انتخاب مدیر کل جدید این سازمان گرفته خواهد شد. «شورای اجرایی» از دیگر ارکان یونسکو به شمار می رود که اعضای آن به وسیله کنفرانس عمومی انتخاب می شوند. این شورای تشکیل یافته از 58 عضو، تصمیمات اساسی را اتخاذ می‌کند و برای تایید نهائی به کنفرانس عمومی ارائه می‌کند. «مدیر کل» که مسئولیت «دبیرخانه» را دارد به وسیله شورای اجرایی انتخاب و به رای نهایی کنفرانس عمومی یونسکو گذاشته می شود. مدیر کل وظیفه تدوین پیش نویس برنامه و بودجه و همچنین پیاده سازی برنامه های مصوب را عهده دار است. «کمیسیون های ملی» نیز بر پایه ماده هفت اساسنامه یونسکو برای هماهنگی میان این سازمان بین المللی و موسسه های زیر نظر آن در کشورهای عضو تشکیل شده اند. در حال حاضر بیش از 190 کمیسیون ملی یونسکو وجود دارد که این شمار در مجموعه نظام ملل متحد بی نظیر است.

 تا به امروز چقدر از هدف های یونسکو تحقق یافته است؟

 مجیدی: سازمان یونسکو در جریان 71 سال فعالیت خود با فراز و نشیب های بسیاری روبه رو بوده است اما یکی از خوشنام ترین کارگزاری های سازمان ملل به شمار می رود زیرا فعالیت های بسیاری در زمینه تحقق هدف های سازمان ملل و همچنین برنامه های درون سازمانی انجام داده است. به عنوان نمونه یونسکو در اجلاس اخبر شورای اجرائی در اقدامی مهم با تصویب قطعنامه‌ای، دو محوطه تاریخی ـ فرهنگی حرم ابراهیمی در الخلیل و مسجد بلال را از  بخش های تفکیک‌ناپذیر فلسطین دانسته است. این سازمان، فلسطین را پیش از آنکه به عضویت رسمی سازمان ملل درآید، به عنوان عضو ثابت سازمان یونسکو پذیرفت؛ اقدام هایی از این قبیل نشان می دهد که یونسکو نسبت به سازمان های بین المللی دیگر از سیاست زدگی کمتری برخوردار است.

 در مسیر تحقق اهداف یونسکو چه مشکل ها و موانعی وجود دارد؟

مجیدی: یونسکو باید محل بحث و تبادل نظر نخبگان جهان، مرکز هم اندیشی برای راهکاریابی تحقق صلح پایدار و مرکز تدوین استانداردهایی برای پیشبرد توافق های جهانی باشد اما متاسفانه در چند دهه اخیر از جایگاه بلند خود فاصله گرفته است و  حضور نمایندگان کشورها بیشتر جنبه سیاسی پیدا کرده است در حالی که تا دهه های 70 و 80  میلادی بیشتر افراد معرفی شده از طرف کشورها برای عضویت در یونسکو بر پایه ظرفیت های علمی و سوابق درخشان فرهنگی وارد سازمان می شدند و این بر کیفیت مطلوب کار یونسکو اثر مثبت داشت ، به نظر باید این امر مورد توجه مجدد قرار گیرد.

 میزان مشارکت و نقش آفرینی ایران در این نهاد وابسته به سازمان ملل متحد را در این مدت چگونه ارزیابی می کنید؟

 مجیدی: ایران در 1327 هجری خورشیدی به یونسکو پیوست و در 1387 هجری خورشیدی در مراسمی، شصتمین سالگرد پیوستن کشورمان به این سازمان در مقر یونسکو در پاریس و تهران گرامی داشته شد. طی قریب چهار دهه پس از پیروزی انقلاب اسلامی، نمایندگی دایم کشورمان نزد یونسکو فعالیت‌ های قابل توجهی انجام داده است. اینک این نمایندگی با به کار گیری راهبردهای فعال و بهره‌گیری کامل از ظرفیت‌ های یونسکو تلاش می‌کند در راستای اهداف و برنامه‌های کشورمان در بعدهای چندجانبه و در عرصه‌های علمی، آموزشی و فرهنگی فعالیت کند و با مقابله با حرکت‌های یکجانبه‌گرایانه زمینه های احترام به تنوع فرهنگی را فراهم آورد. همچنین تلاش شده است با تعامل موثر و سازنده و همکاری ‌های گسترده‌ تر با سازمان‌ های بین ‌المللی از جمله یونسکو بسترهای لازم برای کسب منافع بیشینه برای کشورمان فراهم شود. به این منظور، تلاش برای مقابله با انحصارگرایی و تبعیض علمی در عرصه بین‌المللی در کانون توجه این نمایندگی بوده است.

 از آنجا که یونسکو نهاد تخصصی ملل متحد در حوزه‌های فرهنگی و علمی است و امکان رصد تحولات جهانی از این تریبون بین‌المللی وجود دارد، نمایندگی دایم جمهوری اسلامی ایران نزد یونسکو چه تدابیرهایی در این زمینه اندیشیده است؟

 مجیدی: آنگونه که شاهد بودم و همکاران در دوران مسئولیت اینجانب تلاش می‌کردند، نمایندگی کشورمان در یونسکو همواره با حساسیت به رصد تحول های علمی و فرهنگی پرداخته و تلاش می کند با توجه به تغییر و تحول ها در سطح منطقه‌ ای و جهانی، علاوه بر برنامه‌ های ایجابی برای معرفی هر چه بیشتر فرهنگ و تمدن اسلامی و ایرانی برنامه‌ریزی لازم را انجام دهد؛ افزون بر آن، از تحریف‌های تاریخی و تمدنی ایران فرهنگی نیز جلوگیری کند. همچنین نمایندگی ایران در این سازمان با شناسایی و خنثی‌سازی سیاست ‌های کشورهای سلطه ‌جو یا فرصت‌ طلب، در زمینه تضعیف یا تخریب پیوندهای فرهنگی میان ایران و کشورهای همسایه، مصادره شخصیت ‌ها یا ثبت میراث فرهنگی ایران به نام خود، تحریف نام‌های افراد و مکان‌ ها یا تخریب نمادهای دینی، فرهنگی- تمدنی می پردازد. این نمایندگی همچنین در قالب برنامه‌های گوناگون چهره درخشان ایران فرهنگی و پشتوانه غنی دینی و تاریخی آن را معرفی می کند. تجربه نشان داده است هر اندازه ما در این زمینه فعال باشیم و نهادهای ملی با برنامه‌ریزی مناسب در عرصه بین ‌الملل حضور مناسب داشته باشند، اقدام های تخریبی دشمنان علیه عظمت ایران اسلامی بی‌تاثیر خواهد بود.

 با توجه به ظرفیت‌های کشورمان در بخش‌های فرهنگی، تاریخی و علمی آیا این ظرفیت‌ها به درستی به جهانیان معرفی شده است؟

 مجیدی: با توجه به جایگاه علمی، فرهنگی و آموزشی یونسکو در سطح جهان می‌توان با عرضه افکار و اندیشه‌های نوین، زمینه تحول های فرهنگی و نگاه صحیح به علم، ارزش‌های اخلاقی و کرامت انسانی را فراهم کرد. همچنین و با برنامه‌ریزی‌های حساب شده می توان حرکتی پویا و فعال را در عرصه‌های علمی و فرهنگی آغاز کرد و در تحول های علمی و فرهنگی جهان نقش آفرینی کرد. در این راستا در کنار تلاش های رسمی کشورمان در قالب نمایندگی دایم در یونسکو و کمیسیون ملی، با راه اندازی انجمن ایرانی همکاری با یونسکو به عنوان یک سازمان مردم نهاد تلاش می شود از همه ظرفیت ‌های موجود در کشور همچون ظرفیت‌های دانشگاهی، فرهنگی، رسانه‌ای و اندیشمندان، نخبگان و فرهیختگان و همچنین نهادهای مدنی و غیردولتی برای پیشبرد هدف ها و سیاست‌ های کشورمان بیشترین بهره را ببرد و با تعامل و تبادل نظر با شخصیت‌های علمی ـ فرهنگی جهان در راستای هنجارسازی مشترک به ویژه در زمینه ایجاد ائتلاف جهانی برای ارتقای ارزش‌های اخلاقی، کرامت انسانی، عدالت و صلح پایدار گام برداشته شود. بر این پایه تلاش خواهد شد از راه برگزاری نشست‌ های علمی و فرهنگی با حضور صاحبنظران  برگزاری هفته‌های فرهنگی و ... ، به عنوان ابزارهای اثرگذار در دیپلماسی عمومی به منظور تحقق هدف های ملی صورت پذیرد.

پایان مصاحبه

گفتنی است که کانال انجمن ایرانی همکاری با یونسکو در چارچوب اهداف انجمن برای شناساندن مواریث، مفاخر و مشاهیر فرهنگی و علمی ایران عزیز در جای جای این سرزمین گراسنگ  و در حوزه ایران فرهنگی خارج از مرزهای جغرافیایی امروز - که مواریث مشترک ما هستند- تلاش خواهد کرد. بر این اساس از همه همراهان و همکاران ارجمند درخواست می شود ضمن معرفی کانال به دوستان در ٣١ استان کشور و علاقه مندان در خارج از کشور، اطلاعات و داده های ارزشمند خود را به آدرس زیر ارسال فرمایند تا در کانال به اشتراک گذاشته شود:

در صورت وجود هرگونه پرسش پیرامون «یونسکو» و یا «انجمن ایرانی همکاری با یونسکو» و همچنین نیاز به اطلاعات در خصوص موضوعات مرتبط با فعالیت های «یونسکو» و «انجمن» می توانید با ادمین کانال تلگرامی انجمن به آدرس @mahmoudjavadi مکاتبه نمایید. شایان ذکر است، پاسخ ها در اولین فرصت تقدیم خواهد شد.

نشانی کانال تلگرامی انجمن ایرانی همکاری با یونسکو:

@IranUnescoAssociation