تصحیح و منبع شناسی کتاب الملهوف

این کتاب در اصل بخش دوم طرحی به نام تاریخ نگاری سید بن طاووس بوده است. به دلیل مفصل شدن بخش لهوف وبه صلاحدید مقرر شد تاریخ نگاری سید جداگانه منتشر شود و منبع شناسی لهوف همراه با متن تصحیح شده آن، به طور مستقل عرضه شود.کتاب الملهوف مشهور به لهوف نوشته سید بن طاووس از مقتل هایی است که جای خود را در میان منابع اصلی حادثه عاشورا باز کرده است. در کتاب «تصحیح و منبع شناسی کتاب الملهوف سید بن طاووس» به مباحثی ازقبیل مرجعیت کتاب لهوف، نسخه شناسی، اختلاف نسخ، معرفی نسخه مورد اعتماد، منبع شناسی کتاب لهوف و ... پرداخته شده است.

کتاب الملهوف مشهور به لهوف از مقتل‌هایی است که در سده‌های اخیر شهرت زیادی یافته و حتی محققان و عاشوراپژوهان به عنوان یکی از منابع واقعه عاشورا بدان نگریسته‌اند. البته مؤلف آن سید ابن طاووس که از عالمان پرکار و مشهور امامیه است، آن را نه به عنوان اثری تاریخی و گزارش دقیق واقعه کربلا بلکه به منظور ایجاد حزن بر سیدالشهدا و یاران مظلومش به رشته تحریر در آورده است. با توجه به اهتمامی که به این کتاب می‌شود و با عنایت به کتابخانه بزرگی که ابن‌طاووس در اختیار داشته، لازم است منابع لهوف بررسی و منشأ اخبار و روایات این کتاب روشن شود. پرسش این است که ابن‌طاووس در لهوف از چه منابعی بهره برده و بدانها اعتماد کرده است؟

نویسنده پس از شروع این بررسی متوجه اختلاف نسخ این کتاب شد و برای اطلاع صحیح از منابع کتاب لازم بود نسخه‌های آن نیز بررسی شود. از این رو با استفاده از 57 نسخه خطی و چندین چاپ سنگی لهوف، متنی از این کتاب ارائه شد که با چاپ‌های رایج تفاوت‌هایی دارد.

فهرست مطالب کتاب به این قرار است:

بخش اول: کلیات و نسخه‌شناسی

عنوان لهوف و انتساب آن به سید

مرجعیت و اهمیت

انگیزه و زمان تألیف

گزارش نسخ

جدول شماره 1: نسخ خطی

جدول شماره 2: چاپ‌های سنگی

اختلاف نسخ

جدول 3: موارد اختلافی لهوف در 57 نسخه خطی

جدول 4: تعداد اضافات موارد اختلافی در نُسَخ خطی

جدول 5: موارد اختلافی در چاپ‌های سنگی

تحلیلی بر اختلاف نسخ

ارتباط مثیر الاحزان و لهوف

دو تحریر از یک مقتل

منبع اصلی لهوف

روش تصحیح و نسخه مورد اعتماد

چند یادآوری

تصویر برخی نسخ خطی

بخش دوم: متن لهوف و منبع شناسی  

بخش دوم کتاب بر اساس مطالب لهوف تنظیم شده است اما بخش‌هایی که بررسی شده، عبارتند از:

دسته اول از اختلاف نسخ: پیش‌گویی شهادت امام

دسته دوم از اختلاف نسخ: روایاتی درباره هدف امام و اطلاع از شهادت

دسته سوم از اختلاف نسخ: نزول به کربلا و بی‏تابی زینب(س)

شهادت طفل شیرخوار و روایتی نادر

مسلک سوم و دسته چهارم از اختلاف نسخ

نتایج پژوهش

این اثر در پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی منتشر شده است.

منبع: بساتین