گاهی به یاد یارمهربان هم باشیم - فاطمه حسینی **

درآن زمان می خواندیم 'کتاب، من یار مهربانم ، دانا و خوش بیانم ، گویم سخن فراوان با آنکه بی زبانم، از من نباش غافل من یار پند دانم، من دوستی هنرمند ، دانا و خوش زبانم ' و در آن سالها واز همان دوران کودکی در خصوص اهمیت کتاب و کتابخوانی همواره تاکید می شد اما امروز این موضوع در جامعه ما حال و روز خوشی ندارد.
هر ساله مسئولان آمار متفاوتی برای اعلام میزان مطالعه در کشورعنوان می کنند که این آمارها با وجود تفاوتشان،از یک محور مشترک برخوردار هستند و آن هم اینکه سرانه مطالعه در ایران پایین است.
باوجوداقدامات،تلاش ها وتوصیه های صورت گرفته درحوزه کتاب و کتابخوانی در طول سال ها،همچنان شاهد کم رونقی بازار کتاب و کتابخوانی در کشور هستیم تا جایی که هنوز هم نرخ سرانه مطالعه در کشور بین ارقام 2تا18 دقیقه در نوسان است.
طبق آمارهای جهانی و بر اساس استانداردهای تعریف شده، آمریکایی ها 20 دقیقه، انگلیسی‌ها55 دقیقه و ژاپنی‌ها 90 دقیقه از وقت خود را در شبانه روز به مطالعه کتاب اختصاص می دهند.
ژاپن از نظر عادت به کتابخوانی جایگاه نخست را در جهان دارد و 91 درصد مردم این کشور به طور معمول کتاب، روزنامه و مجله می خوانند؛ برای مثال یک ژاپنی در سال حدود 47 کتاب می‌خواند.
برخی ها که دل خوشی از پیشرفت فناوری و ارتباطات ندارند، معتقدند گسترش شبکه های اجتماعی و فضای مجازی، موجب علاقه مندی کمتر اقشار مختلف برای مطالعه شده و وجوداین فضاها را زنگ خطری جدی برای فراموشی فرهنگ کتاب و کتابخوانی عنوان می کنند.
شاید این نگرانی قابل تامل و شاید هم تا حدودی صحیح باشد ، اما مگر شبکه های اجتماعی فقط در کشور ما وجود دارد که می گویند وجود این شبکه ها موجب کمرنگ شدن فرهنگ کتابخوانی در جامعه شده است.
مگر نه اینکه بسیاری از کشورهای پیشرفته دسترسی بسیار راحت و آسانتری به شبکه های اجتماعی و فضای مجازی دارند، اما در عین حال کتاب و کتابخوانی هم از امور مهم آنها به شمار می رود که آمارهای ارایه شده موید این مطلب است.
به نظرمی رسد باید درخصوص عوامل کمرنگ شدن فرهنگ کتاب و کتابخوانی در جامعه بیشتر جستجو و تحقیق کرد که چرا این فرهنگ در ایران اسلامی با وجود برخوداری از تمدنی چند هزار ساله و با وجود پرورش دانشمندان و علمای بزرگ که همواره آثار ارزشمندی خلق کرده اند،امروزبه گفته مسئولان و با استناد به آمارها کمرنگ شده و مردم آن علاقه چندانی به مطالعه ندارند.
آیا فقط شبکه های مجازی دراین میان مقصرهستند و قیمت بالای کتاب، عدم دسترسی به کتاب های روز دنیا با ترجمه های موثق ، نبود کتاب خوب و مفید که عموم مردم بتوانند از آن استفاده کنند ودر زندگی آنها راهگشای مشکلات و مسائل باشد ، نبود کتابخانه در تمامی مناطق شهری، محلی و البته روستاها، نبود کتاب مناسب و استفاده نکردن از زمان و اوقات فراغت برای مطالعه نقشی در این میان ندارند.
به نظر می رسدباید مسوولان و متولیان فرهنگی سیاست های اجتماعی و فرهنگی را که نقشی مهم درتعریف ارزش ها در جامعه دارند، در حوزه کتاب و کتابخوانی مورد بازنگری قراردهند و از کتاب و نقش آن در آگاهی و دانایی جامعه به عنوان یک ارزش یاد کنند، درعین حال نباید ازسیاست های اقتصادی ونقش آن در گرانی کتاب و کم تحرکی صنعت نشر غافل نشد.
اما در این میان می توان با اتخاذ یک سیاست صحیح وبااستفاده از توان و ظرفیت رسانه ها، صدا و سیما و آموزش و پرورش از علاقمندی امروز مردم به فضای مجازی بهره جست و از آن برای ترویج فرهنگ کتاب و کتابخوانی استفاده کرد.
باید به مردم یادآوری کنیم ، حال که در فضای مجازی به سر می بریم ، گاهی به یاد یار مهربانمان هم باشیم و گاهی سری به او بزنیم و فراموش نکنیم که مساله کتاب و کتابخوانی به عنوان منبع اصلی دانایی و آگاهی باید همواره همراه ما با باشد ، تا فرزندان ما نیز آن را فراموش نکنند و خود را جدا از این منابع ندانند.
به هم یادآوری کنیم که در میان انبوه پیام ها و مطالبی که برای یکدیگر ارسال می کنیم، گاهی از کتاب نیز یاد کنیم که کتاب منبع فرهنگ و پیشرفت جوامع بشری است.
در میان انبوه کارها و مطالبی که برای توسعه فرهنگی در فضای مجازی انجام می دهیم و می نویسیم، از کتاب نیز یاد کنیم که از بهترین و آسانترین راه های مهم توسعه فرهنگی اهمیت دادن به مساله کتاب، کتابخوانی و ترویج مطالعه در جامعه، به خصوص در میان جوانان و نوجوانان است.
امید آنکه روزی برسد که افزایش سرانه مطالعه کتاب در جامعه تنها از سوی مسئولان مورد تاکید نباشد و خود مردم خواهان فراهم سازی شرایط هر چه بهتر برای رشد نرخ مطالعه باشند و دانش آموزان در عین از بر کردن شعر من یار مهربانم، اندر مزایا و اهمیت کتابخوانی بسیار آگاه باشند.
24 آبان ماه در تقویم رسمی کشور به نام روز کتاب و کتابخوانی نامگذاری شده است.
خبرنگار ایرنا در بندرعباس
7198/1042:خبرنگار: فاطمه حسینی ** انتشاردهنده: فاطمه نوری جهانگرد