چگونه زیر بمباران تبلیغات رسانه ها له نشویم؟ - یعقوب شاددل**

واژه سواد رسانه ای در بین مردم ما حتی در بین روزنامه نگاران یک واژه ناشناخته است، هنوز گام موثری در این راستا برای بالا بردن سطح سواد رسانه ای شهروندان ویا روزنامه نگاران برداشته نشده و بجز چندین مورد تحقیق وپژوهش وچندین مقاله در نشریات، کار خاصی در این مورد صورت نگرفته است.
در کانادا وژاپن سواد رسانه ای به عنوان مواد درسی در مدارس این کشورها تدریس می شود حال انکه در کشور ما تعداد کتاب در این زمینه بسیار محدود و در حد ترجمه است.
در اغلب کشورهای پیشرفته شهروندان بدلیل بالا بودن سطح سواد رسانه ای نسبت به اطلاعات ارایه شده توسط رسانه ها تحلیل دارند وپیام های رسانه ای را به دیده نقادانه می نگرند، آنها خوب می دانند که به سراغ کدام رسانه بروند، کدام رسانه را انتخاب وکدام را کنا ر بگذارند.
اگر سطح سواد رسانه ای ما به اندازه مطلوبی باشد هیچ وقت دربرابررسانه ها منفعل نخواهیم بود، کمتر کسی در کشور ما وجود دارد که نسبت به پیام های رسانه ای دید نقادانه داشته باشد.
با بالا رفتن سطح سواد رسانه ای ، مردم خود تفسیرگر وتحلیل گر اخبار خواهند شد وتشخیص واقعی وغیر واقعی پیام های رسانه ای هم از یکدیگر وشناخت انواع رسانه ها وتولید رسانه ها آسانتر خواهد بود.
سواد رسانه ای درک وشناخت انواع رسانه ها وتفکیک کردن آنها از همدیگر وتفکر انتقادی داشتن نسبت به پیام های رسانه ای است تا واقعیت اصلی را از تصویر مجازی دگرگون شده آن در رسانه بازشناسیم، کسانی که در سطح پایین سواد رسانه ای هستند چشم اندازضعیف ومحدودی به رسانه ها دارند، ساختاردانش آنها کوچک وسطحی وبی نظم تر است وچشم انداز کافی برای استفاده و درک معنای پیام های رسانه را ندارند، اما کسانی که در سطح بالای سواد رسانه ای هستند دید انتقادی نسبت به رسانه ها دارند، پیام های رسانه ای را بهتر تحلیل می کنند وهیچ وقت تحت تاثیر تیلیغات یک جانبه رسانه که می خواهد اهداف یک بخش و جناح یا یک نظام را در جامعه حاکم کند نمی شود.
چنین افرادی خوب تشخیص خواهند داد که چرا وبه چه دلیل برخی مدام در رسانه مطرح می شوند وچرا فقط معدود افرادی در رسانه به تصویر کشیده می شوند.
بالا بودن سطح سواد رسانه ای مخاطبین مانع مانور رسانه ای بر روی افکار عمومی وخنثی نمودن تاکتیک های رسانه ای در راستای پیشبرد اهداف افراد خاص می شود.
ما شاهد هستیم که در بحران های سیاسی جهان هرکدام از رسانه ها تحلیل های مختلفی دارند حال تشخیص واقعی وغیر واقعی این تحلیل ها برعهده مخاطب است که نباید دربرابر تهاجم رسانه ها منفعل شده وتفسیرها وتحلیل ها ی این رسانه ها را ملاک عمل خود قرار دهد.
برخی رسانه ها در کار حرفه ای خود بحث واقعیت را درنظر نمی گیرند بلکه خود اهدافی را درپیش گرفته اند که می خواهند با تحلیل های خود آن اهداف را به سرانجام برسانند بنابراین ما باید با استفاده از سواد رسانه ای خود ماهیت این رسانه ها را بشناسیم و تحلیل های آنها را نقد کنیم.
در کشور ما اکثریت مخاطبان ، روزنامه مورد نظر خود را از طریق عکس ها وتیترها ی آن روزنامه انتخاب می کنند غافل از اینکه موضعگیری ها وسمت وسوی تیترهای این روزنامه چیست.
سواد رسانه مخاطب را از انفعال خارج می کند وباعث می شود مخاطب از تعامل وارتباط دوسویه برخوردار بوده ونسبت به پیام های رسانه ای تحلیل وارزیابی همراه با نگاه نقادانه داشته باشد.
سواد رسانه ای شناخت دقیق رسانه ها تحلیل ،تحقیق ،آموزش وآگاهی از تاثیر رسانه ها برروی افراد وجامعه، درک ساختار وزبان رسانه ها است، برای اینکه زیر بمباران تبلیغاتی رسانه ها له نشویم باید سطح سواد رسانه ای را بالا ببریم ودر تحلیل وارزیابی پیام های رسانه ای نگاه نقادانه داشته باشیم، بهترین راه برای بالا بردن سطح سواد رسانه ای اقشار مختلف جامعه آموزش آن در مدارس ودانشگاهها، تحقیق وپ‍‍ژوهش در میان قشرهای مختلف جامعه است.
آموزش سواد رسانه ای در مدارس ودانشگاهها، تالیف کتاب در مورد سواد رسانه ای توسط محققان وپژوهشگران، بحث وتبادل نظر کارشناسان رسانه ها در مورد سواد رسانه ای در صدا وسیما ورسانه های مکتوب، ارایه برنامه آموزشی در صدا وسیما ، حمایت از محققان وپژوهشگران سواد رسانه ای ، ارائه مقاله هایی در باره سواد رسانه ای توسط روزنامه نگاران و حمایت از پایان نامه های سواد رسانه ای در دانشگاهها از جمله راهکارهای لازم برای بالارفتن سواد رسانه ای در بین مردم است.
** خبرنگار ایرنا در اردبیل
7110/1042
خبرنگار:‌یعقوب شاددل** انتشار دهنده:‌فاطمه نوری جهانگرد