پنج شنبه, 17 ارديبهشت 1394 ساعت 16:33

دیجیتال سازی منابع در کتابخانه مجلس

این مورد را ارزیابی کنید
(0 رای‌ها)

با حضور کارشناسان فناوری اطلاعات کتابخانه مجلس در غرفه کتابخانه، دیجیتال سازی منابع کتابخانه مجلس تحلیل و بررسی شد.

به گزارش روابط عمومی و امور بین الملل کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی امسال کتابخانه مجلس برنامه های ویژه ای برای حضور در غرفه تداریک دیده است؛ به همین منظور و در اولین گام کارشناسان فناوری اطلاعات کتابخانه با حضور در غرفه کتابخانه مجلس به تحلیل و بررسی امر دیجیتال سازی منابع کتابخانه اعم از کتب چاپی، نسخ خطی، نشریات، چاپ های سنگی و سربی و غیره پرداختند.

در این نشست که با حضور آقایان محمد خانعلی و سید حامد قاسمی برگزار شد؛ خانعلی ضمن توصیف اهداف دیجیتال سازی گفت: مهم ترین هدف از دیجیتال سازی منابع حفظ و نگهداری کتابها، نسخ خطی، نشریات، چاپهای سنگی و سربی و غیره می باشد. جلوگیری از صدمات و پارگی منابع و امکان دسترسی به منابع خطی و کهن تنها با دیجیتال سازی این منابع امکان پذیر است.

IMG 1416

خانعلی افزود: در گذشته که امکان دیجیتال سازی منابع به معنای امروزی آن ممکن نبود، منابع و بخصوص نسخ خطی به آسانی در اختیار افراد قرار داده نمی شد و بعدها نیز با استفاده از دستگاه های میکروفیلم بود که دیجیتال سازی انجام می شد اما این تصاویر با کیفیت پایین تهیه می شد و امکان بازیابی تصاویر بسیار دشوار می نمود چرا که برای دستیابی به صفحه ای خاص کاربر مجبور بود با استفاده از دستگاه های میکروفیلم اقدام به گرداندن دستگاه کند تا بتواند صفحه مطلوب خود را بیابد.

همچنین سید حامد قاسمی در ادامه گفت: دستگاه های میکروفیلم صفحات بسیار بزرگی داشت که متن نسخ سیاه و نوشته های آن سفید رنگ بود.

خانعلی در خصوص شروع دیجیتال سازی در کتابخانه مجلس گفت: از سال 1387 دیجیتال سازی منابع کتابخانه مجلس به صورت رسمی و حرفه ای آغاز گشت؛ دستگاه های دیجیتال جدید و پیشرفته خریداری شد. پیش از آن دستگاه های میکروفیلم قدیمی در بخش دیجیتال سازی کتابخانه بود.

وی افزود: هم اکنون بخش دیجیتال کتابخانه مجلس با سیزده دستگاه پیشرفته و حرفه ای به امر دیجیتال سازی منابع مشغول است که دو دستگاه مختص دیجیتال سازی اسناد، سه دستگاه مختص روزنامه ها و باقی دستگاه ها نیز برای دیجیتالی کردن کتابها و نسخ خطی به کار می رود.

قاسمی در خصوص این دستگاه ها و تفاوت آن گفت: این دستگاه ها از لحاظ فنی و سایر ویژگی ها متفاوتند. مثلا برای اسناد که تک برگ هستند نیاز به دستگاه دیجیتال سازی متفاوت از کتابها و روزنامه ها است.

IMG 1427

قاسمی همچنین به وجود دستگاه هایی که به صورت اتوماتیک منابع را تورق می کنند اشاره کرد و گفت: البته این دستگاه ها مناسب و مفید است اما نباید فراموش کرد که این دستگاه ها می توانند به منابع آسیب برسانند؛ بخصوص آنکه اکثریت منابع مجلس قدیمی و کهن است و امکان پارگی و برش خوردن اوراق وجود دارد؛ لذا در کتابخانه مجلس چنین دستگاه هایی موجود نمی باشد.

خانعلی در ادامه تصریح کرد: اولین مرحله پس از تهیه تصاویر، تبدیل آن به فرمت jpg با وضوح 300dpi می باشد و تنها در موارد خاصی تصاویر با فرمت TIF و با وضوح 600dpi تهیه می شود.

وی گفت:پس انجام این کار همکاران کارهای اسکن شده را کنترل کرده و موارد تکراری، صفحات جا افتاده، صفحاتی که از نظر وضوح و کیفیت تصاویر مشکلی دارند را شناسایی کرده و سپس مشخصات منبع وارد نرم افزار شده و در نهایت فایل های پی دی اف شده در کتابخانه دیجیتال نهاده می شود.

قاسمی در خصوص کیفیت و حجم فایلهای پی دی اف گفت: تمام این فایلها تا 75 درصد ریسایز و سپس در اختیار کاربران نهاده می شود. این کیفیت تصاویر برای استفاده های پژوهشی و تحقیقاتی مناسب اما برای چاپ نامناسب است و لذا افرادی که در نظر دارند نسخه ای را چاپ نمایند می بایست به صورت مستقیم به کتابخانه مجلس مراجعه و پس از طی مراحل انتشار منابع خطی کتابخانه اقدام به دریافت نسخه با کیفیت و در نهایت چاپ اثر نمایند.

قاسمی همچنین گفت: در نظر داریم با طراحی نرم افزاری مناسب این امر را تسهیل بخشیده و کاربران به سادگی بتوانند منابع موردنیاز خود را تهیه نمایند.

وی تصریح کرد: طراحی سایتی پویا برای کتابخانه مجلس که امکانات فراوانی داشته و علاوه بر امکانات فعلی از امکانات ویژه دیگری نیز برخوردار باشد در دستور کار واحد فناوری اطلاعات قرار دارد و ما امیدواریم این امر به زودی محقق شود.

حامد قاسمی افزود: در حال حاضر هاستینگ سرور کتابخانه مجلس به مجلس شورای اسلامی منتقل شده است و خوشبختانه از لحاظ امنیتی در وضعیت بسیار مناسبی به سر می برد و همچنین کلیه دامنه ها و هاستینگ ها و سرورهای خارجی کتابخانه متمرکز و به سرورهای داخلی منتقل شده است که این امر از نظر حفاظتی و امنیتی بسیار حائز اهمیت است.

محمد خانعلی نیز در ادامه گفت: یکی از مهمترین فعالیت های صورت گرفته در بخش دیجیتال کتابخانه سرویس دهی به مراجعین است به این صورت که منابعی که مراجعین برای کارهای تحقیقاتی خود نیاز دارند را برای جلوگیری از زیراکس آن که نه تنها به منابع آسیب می رساند که ممکن است اوراق منابع نیز پاره و جدا شود با هزینه ای بسیار پایین و مقرون به صرفه دیجیتالی کرده و در اختیار افراد قرار می دهد.

خانعلی گفت: در حال حاضر کتابخانه مجلس پایین ترین قیمت را در خصوص هزینه دیجیتال سازی دریافت می کند اما متاسفانه یک صنف و مرکز مشخصی برای قیمت گذاری اسکن منابع وجود ندارد تا این امر به صورت استاندارد انجام شود و کمبود این مرکز حس می شود.

IMG 1426

وی تصریح کرد: کتابخانه مجلس همچنین منابع مراکز و کتابخانه هایی را که دارای نسخ خطی، آثار کمیاب و منابع کهن هستند اما فاقد دستگاه های دیججیتال را نیز اسکن می کند و بعد از نگهداری یک نسخه از فایلهای دیجیتال در آرشیو کتابخانه، منابع و فایلها تحویل مرکز مزبور می شود.

خانعلی گفت: همچنین طی مبادله منابع دیجیتالی نشریات و سایر منابع نیز با مراکز دیگر مبادله شده و بخصوص کسری های مجلات و روزنامه های مجلس و آن کتابخانه ها و مراکز به صورت مبادله ای رفع می شود.

خانعلی در ادامه گفت: در حال حاضر 25 هزار جلد نسخه خطی در کتابخانه مجلس موجوود است که از این میان 24592 جلد آن اسکن شده است و به جرأت می توان گفت در حال حاضر 98 درصد منابع خطی کتابخانه مجلس اسکن شده است.

وی افزود: همچنین 15 هزار جلد کتاب چاپ سنگی و سربی هم موجود است که از این میان 13868 جلد اسکن شده است و در واقع 92 درصد منابع سنگی و سربی اسکن شده است. همچنین 530 هزار جلد کتاب در مخزن کتابخانه مجلس موجود است که 9236 جلد از آن اسکن شده است؛ که در این خصوص باید توجه داشت ما تنها کتابهایی که در دهه های 50 به پایین موجود است را اسکن می نماییم تا حق مولف نیز رعایت شود.

خانعلی گفت: حدود 12 میلیون سند تاریخی از مشروطه به بعد در کتابخانه مجلس موجود است که حدود 500 هزار سند اسکن شده است و تاکنون 4 درصد این منابع اسکن شده است و لذا کار بسیار بزرگی در این حوزه پیش رو است.

همچنین خانعلی در ادامه آماری که از منابع دیجیتال شده کتابخانه ارائه داد گفت: 5000 عنوان نشریه در کتابخانه مجلس موجود است که بعضاً نیز بسیار ارزشمند و حتی منحصر به فرد است که از این تعداد 127698شماره از روزنامه ها معادل 3045359 فریم (صفحه) تاکنون دیجیتالی شده است.

خانعلی در پایان سخنان خود گفت: دیجیتال سازی هیچگاه متوقف نشده و نخواهد شد و تا زمانی که منبعی در کتابخانه مجلس موجود است امر دیجیتال سازی این منابع نیز با قدرت ادامه خواهد داشت و امیدواریم کتابخانه مجلس همچنان در این امر پیشرو باشد و رو به دیجیتالی شدن پیش رود.

حامد قاسمی کارشناس فناوری اطلاعات کتابخانه مجلس نیز در خصوص خدمات فناوری اطلاعات کتابخانه مجلس گفت: با افزایش 50 درصدی فضای سالن مراجعین بخشهای دیجیتالی کتابخانه به همین میزان نیز ارائه خدمات رو به فزونی رفته است و سالن های مطالعه کتابخانه همگی مجهز به wifi رایگان هستند.

وی افزود: با توسعه و طراحی سایت پویا و جدید کتابخانه مجلس امکان خرید آنلاین منابع از طریق سایت فراهم خواهد شد و افراد در هر جای کشور و حتی دنیا که باشند می توانند کتابهای موردنظر خود را سفارش داده تا برایشان ارسال شود.

قاسمی گفت: همچنین طراحی و ارائه نرم افزار موبایل جهت جستجوی منابع کتابخانه مجلس اعم از چاپی، خطی، نشریات، سنگی و سربی نیز در دستور کار قرار دارد و انشالله در آینده ای نزدیک شاهد راه اندازی این نرم افزار خواهیم بود.

وی گفت: با پایان یافتن پروژه مشروح مذاکرات مجلس سنا، لوح فشرده این دوره نیز به زودی ارائه خواهد شد که قابلیت های جستجوی پیشرفته و درون متنی را داشته و پاسخگوی نیازهای کاربران این حوزه خواهد بود.

IMG 1415

اطلاعات تکميلي

خواندن 1418 دفعه

نظر دادن

از پر شدن تمامی موارد الزامی ستاره‌دار (*) اطمینان حاصل کنید. کد HTML مجاز نیست.

آخرین اخبار

اخبار انتشارات دیجیتال

پربازدیدترین اخبار