نوروز کتاب-رضا صالحی امیری*

نمایشگاه کتاب را بدرستی می توان «نوروز کتاب و کتابخوانی» نام نهاد، چرا که همه ویژگی ها و زیبایی های نوروز را در دل خود دارد. نوروز از نمادهای تاریخی و ریشه تمدن ایرانی - اسلامی ماست و کتاب و کتابخوانی هم در تاریخ این مرز و بوم ریشه دارد. نوروز در منابع روایی و دینی ما دارای بنیان های ارزشی بسیار محکم است و کتاب نیز معجزه پیامبر گرامی اسلام (ص) و اساس و بنیاد دعوت به دین اسلام است. در فرهنگی که «رمضان» را «بهار قرآن» می داند و «قلم» در ردیف سوگندهای کتاب مقدس آن قرار می گیرد، نباید شگفت انگیز باشد که نمایشگاه کتاب را «نوروز کتاب» بنامیم.

در نوروز به دلیل افزایش سطح تعامل افراد با یکدیگر با افزایش تبادل فرهنگی و نشاط اجتماعی مواجهیم که این امر منجر به کاهش آسیب های اجتماعی در این ایام می شود. از این رو نوروز نقش بی بدیلی در انسجام بخشی و افزایش همبستگی اجتماعی دارد. بنابراین توجه به کتاب و کتابخوانی هم می تواند با افزایش نشاط اجتماعی توأم شود و سرمایه اجتماعی ما را ارتقا بخشد. نمایشگاه کتاب و خیل عظیم مشتاقان کتاب و بازدیدکنندگان که زیباترین حضور آگاهانه و آزادانه افراد در یک اجتماع فرهنگی را به تصویر می کشد، بیانگر این واقعیت است که بن مایه های جامعه ایرانی، فرهنگی است و علایق و دغدغه های فرهنگی مردم ایران به رغم همه مشکلات و تنگناها همچنان فرهنگی است.

این رخداد فرهنگی بزرگ محل تضارب اندیشه میان اصحاب فرهنگ و نویسندگان و فرهیختگان با مخاطبان و مصرف کنندگان محصولات فرهنگی هم هست و از این منظر ارتباط چند سویه ای را میان اقشار فرهنگی ایجاد می کند که تأثیر بسزایی در ارتقا و گسترش تعاملات فرهنگی و گفت و گوهای سازنده میان مردم فرهنگ دوست دارد. به بیان دیگر نمایشگاه کتاب بستری را برای گفت و گو فراهم می آورد که از رهگذر آن زمینه های فهم مشترک درباره مسائل و آسیب های فرهنگی و اجتماعی و راهکارهای اصلاح آنها کشف می شود. یکی از مهم ترین و اساسی ترین مسائل در این باره سرانه پایین و نگران کننده مصرف فرهنگی و سرانه بسیار اندک مطالعه نزد ایرانیان است.

آمار جهانی نشان می دهد کشورهای توسعه یافته کشورهایی هستند که سرانه مطالعه مردم شان بسیار بالاست یعنی مردمان کشورهایی که پیشرفته ترند بیشتر مطالعه می کنند، از این رو می توان گفت مطالعه حکم کیمیا را دارد که مس وجود انسان را از نقایص و کاستی ها پاک و او را به سمت فضیلت خواهی هدایت می کند. تردیدی نیست که افزایش سرانه مطالعه باعث افزایش میزان فضیلت خواهی هم خواهد شد و جامعه را از گرداب بی اخلاقی به ساحل اخلاق مداری می رساند بنابراین می توان گفت کتاب و کتابخوانی با فضیلت خواهی و اخلاق مداری ارتباط مستقیم دارد.

«نوروز کتاب» را به همه دست اندرکاران برگزاری این رویداد مهم فرهنگی بویژه بخش خصوصی و نمایندگان اصناف مرتبط که در راستای سیاست های فرهنگی دولت تدبیر و امید، امسال برای نخستین بار نقش بیشتری در اجرای نمایشگاه عهده دار شده اند و به عموم مردم فرهنگ دوست کشورمان تبریک می گویم و امیدوارم حال خوش انس با کتاب مستمر و با کتاب خواندن هر روزمان نوروز باشد.

*رییس مرکز اسناد و کتابخانه ملی ایران

*روزنامه ایران/چهارشنبه شانزدهم اردیبهشت 1394