زمان: شنبه، 14 اسفند 1395
ساعت: 15 تا 17
مکان: تالار خواجه نصیرالدین طوسی
نشانی: تهران، خیابان انقلاب، دانشگاه تهران، کتابخانهی مرکزی و مرکز اسناد، طبقهی همکف
شمارهی تماس با کتابخانه: 66495389
شمارهی تماس با مؤسسه: 66490612
سخنرانان:
- دکتر غلامرضا جمشیدنژاد اول
- منوچهر صدوقیسها
- دکتر سید محمد طباطبایی بهبهانی(منصور)
دربارهی المشیخة(کنز السالکین)
(گنجینۀ خطوط و یادگارنامۀ مشاهیر علمی ایران از سال 845 ـ 1022 هـ . ق)
نسخهبرگردان دستنوشت شمارۀ 2143 کتابخانۀ مرکزی دانشگاه تهران
تألیف خاندان حموئی یزدی
نظامالدین اسحاق (د: 845 هـ ق.)، نجمالدین محمد (د: 885 هـ ق.)، سالکالدین محمد اول (زنده در 930 هـ ق.)، مالکالدین مؤید (د: 969 هـ ق.)، سالکالدین محمد دوم (1022 هـ ق.
نسخۀ خطی المشیخه (کنز السالکین) مجموعه اجازات و یادداشتهای دانشمندان و رجال قرن نهم و دهم و نیمۀ اوّل قرن یازدهم است که برای پنج نسل پیاپی از خاندان حمّوئیان یزد نوشته شده و حدوداً نمونۀ خط 100 نفر از دانشمندان و مشاهیر ایران قرنهای نهم و دهم و یازدهم را دربر دارد و از نفیسترین نسخ خطی ایران به شمار است. گرد آمدن این مجموعه از 845 تا 1022 هجری و روی هم 129 سال به درازا کشیده است و بهحق میتوان آن را گواه 129 سال علم و فرهنگ ایران زمین دانست.
مَشْیَخَة یا مَشیَخة در لغت عرب جمع شیخ است و اهل لغت معمولاً این دو را مترادف میگیرند، ولی برخی همچون میرداماد در الرواشح السماویّة بین این دو فرق قائل شدهاند. در اصطلاح اهل حدیث و درایت، مشیخه عدهای از مشایخ روایت را گویند که یک راوی از همۀ آنها حدیث یا احادیثی را نقل کرده باشد، و در مصطلح کتابشناسی و ارباب تراجم عبارت از کتابهایی است که دانشمندان، ویژۀ برشمردن مشایخ خویش و سلاسل اجازات آنان و گاه به اضافۀ شرح حالشان و ذکر مشایخ آنان تألیف میکردند و این نوع کتاب را با عنوان مشیخه میشناختند و کتب متعددی با این اسم تألیف شده که در مآخذ کتابشناسی معرّفی شدهاند مانند: مشیخة ابن الفوطی، مشیخة ابن الوشّاء، و مشیخه ابوعلی سرّاد بجلّی کوفی، و همین نوع رسائل در معرفی مشایخ صوفیه و اصحاب طریقت را در مصطلح صوفیۀ ایران کرسینامه گویند.
هرچند این اثر را نمیتوان مشیخهای رسمی به شمار آورد، ولی نظر به شباهتش به این نوع کتاب، مشیخه نام گرفته است.
نسخۀ منحصر به فرد این اثر جزو کتابخانۀ لطفعلی صدرالافاضل بوده است که آقا بزرگ طهرانی آن را نزد فخرالدین نصیری در تهران دیده و گزارشی از آن را در الذریعه آورده است (الذریعة 18: 158 رقم 1177). نسخۀ مزبور از کتابخانۀ نصیری به کتابخانۀ مرکزی دانشگاه تهران منتقل شده و اکنون به شمارۀ 2143 در آنجا نگهداری میشود (ر.ک: فهرست دانشگاه، ج9، ص 780-801).
مشیخه در اصل، دفترچهای بوده است که نجمالدین محمّد حمّوئی یزدی (818 ـ 885) فرزند نظامالدین اسحاق حمّوئی (757 ـ 845) فراهم آورده و اجازات استادان و مشایخ خویش را در آن ضبط میکرده است؛ و بهتر بگوییم از اساتیدش میخواسته تا اجازات خویش را در آن بنویسند. و چنانکه از جایجای کتاب هویداست در سفرهای پیاپی که نجمالدین همراه فرزندش سالکالدین اوّل به جایهای دور و نزدیک میرفته، این دفتر را با خویش میبرده و به هر دیاری که میرسیده، سراغ مشایخ و علمای آنجا رفته، از آنان میخواسته که اجازۀ مکتوب یا تذکار و یادگاری خویش را در این بنگارند و این سنّت زیبا که طیّ پنج نسل در این خاندان از پدر به پسر رسیده، این دفتر را به گنجینهای گرانبها از خطوط دانشمندان آن روزگار تبدیل کرده است.
قدیمترین اجازتی که درین دفتر دیده میشود تاریخ 27 ذیالحجه 845 را داراست و آن اجازۀ مولانا نظامالدین اسحاق حمّوئی است (نیای سالکالدین اول) به فرزندش نجمالدین محمد (پدر سالکالدین محمد اول).
و نوترین اجازه، همان اجازۀ صدرالدین محمّد دشتکی (ثانی) است به مالکالدین مؤیّد حمّوئی (فرزند سالکالدین محمد اول) که به تاریخ رجب 966 در یزد صادر گشته. و نوترین یادداشت این دفتر یادگاری سید محمدقاسم حسینی است برای سالکالدین محمد (دوم) به تاریخ 1022.
المشیخه کنز السالکین (گنجینۀ خطوط و یادگارنامۀ مشاهیر علمی ایران 845 ـ 1022 هـ ق.)، مقدمه: سید محمد (منصور) طباطبایی، تهران، مرکز پژوهشی میراث مکتوب، دانشگاه تهران، 390، 6 صفحه، شمارگان: 200 نسخه، قطع: وزیری، بها: با جلد شومیز: 340000 ریال با جلد سخت: 440000 ریال.
علاقه مندان برای تهیۀ آثار ، منشورات و مجلات مرکز (آینه میراث، گزارش میراث و میراث علمی) می توانند با شمارۀ 66957889 و با دورنگار 66957889 واحد توزیع و فروش و یا با نشانی الکترونیک آدرس ایمیل جهت جلوگیری از رباتهای هرزنامه محافظت شده اند، جهت مشاهده آنها شما نیاز به فعال ساختن جاوا اسکریپت دارید یا آدرس ایمیل جهت جلوگیری از رباتهای هرزنامه محافظت شده اند، جهت مشاهده آنها شما نیاز به فعال ساختن جاوا اسکریپت دارید تماس بگیرند.