حاج آقا محمدجواد خالصیزاده- فرزند آیتالله شیخ محمد خالصی، جناب آقای اسلام دباغ- مدیر مرکز اسناد آیتالله خالصی در تهران(مرکز وثائق الإمام الخالصی) و جناب آقای هادی پوستین از نزدیکان بیت آیتالله خالصی در این گفتگو شرکت داشتند. توجه خوانندهی محترم را به این گفتگو جلب میکنیم.
آیتالله شیخ محمد خالصی- فرزند آیتالله شیخ محمدمهدی خالصی از علماء بزرگ و مراجع تقلید در عراق و در جهاد 1914 در عراق علیه انگلیس جزء رهبران آن نهضت بودند. او کسی بود که به اتفاق علمای دیگر آن زمان فتوی دادند به جهاد علیه انگلیس. آیتالله سید مصطفی کاشانی- پدر سید ابوالقاسم کاشانی- دوست و همرزم آیتالله شیخ محمدمهدی خالصی بود، چه در عراق و چه در ایران. فرزندان این دو عالم جلیلالقدر یعنی آیتالله شیخ محمد خالصی و آیتالله سید ابوالقاسم کاشانی با یکدیگر دوست و هم رزم بودند. اگر چه در آن زمان در حدود 25 و 30 سال بیشتر نداشتند. این دو خانواده علیه انگلیسها جهاد مسلحانه میکردند و شخصاً حضور داشتند و آموزش نظامی میدادند.
در آن هنگام دولت عثمانی بر عراق حاکم بود و انگلیس قصد تعرض به عراق را داشت. در سال 1914 جنگ جهانی اول آغاز شد و یک سال بعد یعنی در سال 1915 انگلیس به عراق حملهی نظامی و مسلحانه کرد. نیروهای انگلیسی از سمت جنوب یعنی از طرف خلیج فارس وارد قسمتهای جنوبی خاک عراق شدند. و اینجا بود که علماء به ویژه آیتالله شیخ محمدمهدی خالصی و آیتالله سید مصطفی کاشانی فتوا جهاد علیه انگلیسها دادند و خود نیز لباس رزم پوشیده و اسلحه به دست گرفتند و مستقیماً با دشمن انگلیسی وارد نبرد شدند.
لازم به ذکر است 4 عالم دینی دیگر به نامهای آیتالله محمدتقی شیرازی و آیتالله شریعت اصفهانی (از ایرانیان مقیم عراق) و آیت الله سید مهدی حیدری و آیت الله سید محمدسعید حَبّوبی و بعض دیگری از علمای در این فتوی شراکت داشتند. و به صورت دستهجمعی به جنگ با ارتش انگلیس رفتند. تا 4 سال مقاومت کردند و اجازه پیشروی به نیرویهای انگلیسی به شمال را ندادند. اما بالاخره مقاومت با شکست مواجه شد و بغداد سقوط کرد. اما با مقاومتهایی که صورت گرفت نتوانستند کل خاک عراق را بگیرند، مخصوصاً موصل را.
کتاب «فی سبیلالله»
برای کسب جزئیات این وقایع به کتاب «فی سبیل الله»، تالیف فقیه مجاهد آیتالله شیخ محمد خالصی مراجعه کنید. مؤلف از دوستان نزدیک مرحوم عبدالحسین حائری و عبدالهادی حائری- مولف کتاب تشیع و مشروطیت- بود.
این کتاب، بیوگرافی و خودنوشتی است به خط خود مؤلف یا یکی از شاگردان آیتالله شیخ محمد خالصی و در خصوص فعالیتها و بخشی از تاریخ عراق و ایران است.
همچنین کتاب دیگری از همین مؤلف بهنام «بطل الإسلام»(سردار اسلام) به رشتهی تحریر درآمده است که ترجمهی فارسی شد و از سوی مرکز اسناد انقلاب اسلامی در سال 1392 منتشر شد. این کتاب مشتمل است بر خاطرات مرحوم آیتالله شیخ محمد خالصی- فرزند آیتالله شیخ محمدمهدی خالصی.
کتاب «فی سبیل الله» از طرف دارالمحجة البیضاء، بیروت، لبنان در سال 2016 میلادی(1437 ه.ق.) منتشر شده است.
تاریخچهی نسخهی خطی کتاب فی سبیلالله
اصل کتاب به صورت نسخهخطی به خط شیخ محمد خالصی یا یکی از شاگردان ایشان-شیخ هاشم دباغ کاظمی خزعلی(پدر آقای اسلام دباغ) کتابت شده بود که در زمان صدام حسین که به کاظمین حمله کرد، کتابخانهی مدرسه آیتالله خالصی به غارت رفت و این نسخه نیز گم شد. اما این نسخه که قدمتی در حدود صد سال داشت در حدود 4 سال پیش پیدا شد و سبحان الله معجزهای بود که به صورت کاملی باقی ماند. کتابفروشی در بغداد که کتابهای قدیمی میفروخت این کتاب را دید و به یکی از دوستان بنده گفت که این کتاب متعلق به خاندان خالصیها است و آیا این کتاب را نمیخواهید؟ ایشان گفتند که میخواهیم و این کتاب را تحویل گرفت و به ما داد. ما خیلی در جستجوی این کتاب بودیم و هر قدر بیشتر تلاش میکردیم، بیشتر ناامید میشدیم. تا اینکه خداوند سبحانه و تعالی این کتاب را محفوظ داشت تا تاریخ عراق و ایران زنده بماند.
محتوای کتاب
این کتاب علاوه بر اینکه خاطرات مؤلف و پدر مرحوم خود و وقایع عراق و ایران آن عصر و جهاد علیه انگلیسیها را بیان میکند، برادری و یگانگی اسلامی را مطرح میکند که در هیچ کتاب دیگری یافت نمیشود. منظورم وحدت اسلامی بین شیعه و سنی است. ایشان معتقد بودند که مسلمانان یک امت واحده هستند و اختلافات قومی–عرب، فارس، کرد و تُرک و اختلافات فقهی نباید بر این وحدت اثر منفی بگذارد. در مشترکات، همکاری و دوستی و در اختلافات احترام و گفتگوی برادرانه داشته باشیم.
این کتاب در حال حاضر به زبانهای فارسی و فرانسوی و انگلیسی ترجمه شده است. کتاب «بطل الإسلام»(سردار اسلام) به فارسی و فرانسوی ترجمه شده است.
کتاب دیگری به نام «الحُسام البَتّار فی جهاد الکفار»(شمشیر بُرّان در جهاد با کافران) یک مبحث خارج فقه است در باب وجوب جهاد بر همه مسلمانان در دفاع از همهی مسلمانان در انحاء عالم اسلامی. خصیصه مهم این کتاب این است که در حوزهی علمیه یا مدرسهی دینی نوشته نشده است. بلکه در جبهههای جنگ جنوب عراق در سال 1915(صد و دو سال پیش) نوشته شده است. آن موقع جهاد فقط در جنوب عراق در حال وقوع نبود. بلکه در جنوب ایران هم این جهاد جاری و ساری بود علیه انگلیس. این کتاب تئوری محض نیست. بلکه در خود میدان جنگ نوشته شده است.
مصاحبه از مجید سائلی
آدرس ایمیل جهت جلوگیری از رباتهای هرزنامه محافظت شده اند، جهت مشاهده آنها شما نیاز به فعال ساختن جاوا اسکریپت دارید