دوشنبه, 13 دی 1395 ساعت 09:37

آستان حضرت عبدالعظیم(ع) قبله فرهنگی تهران است

این مورد را ارزیابی کنید
(0 رای‌ها)
حجت الاسلام «محمدتقدیری» در گفت وگوی تفصیلی با ایرنا حضرت عبدالعظیم حسنی(ع) را الگوی برجسته ولایتمداری دانست و گفت ایشان با اقدام های شایسته خویش مقوله فرهنگ و مذهب را در جامعه آن روزگار حیاتی دوباره بخشید و این مهم سبب شد تا اکنون نیز آستان این بزرگوار قبله فرهنگی تهران محسوب شود و به همین دلیل متولیان آن بایستی بتوانند با فعالیت های مناسب این مکان را به عنوان مرجع و پناهگاهی امن معرفی کنند.
«اگر قبر عبدالعظیم را در شهر خود زیارت کنی، چنان است که گویی امام حسین‏(ع) را زیارت کرده ‏ای» این عبارت گزیده ای از سخنان امام هادی‏ (ع) درباره شاگردش عبدالعزیز حسنی(ع) به مردی از اهالی ری است که به زیارت امام حسین (ع) رفته بود.

حضرت عبدالعظیم(ع) در چهارم ربیع الثانی 173 هجری قمری در شهر مدینه دیده به جهان گشود. این بزرگوار به دلیل این که از نوادگان امام حسن مجتبی(ع) به شمار می رفت به «حسن» شهرت یافت و به دلیل آنکه پدرش امیر قافله بود به شاهزاده عبدالعظیم (ع) معروف شد، زیرا در زبان عرب، امیر در چند معنی به کار می رود که یکی از آنها شاه است.

حضرت عبدالعظیم حسنی(ع) دوره امامت امام رضا(ع)، امام محمدتقی(ع) و امام علی النقی(ع) را درک کرد و این امامان معصوم(ع) همواره شخصیت علمی او را تایید کرده و ستایش هایی در وصف او انجام داده و وی را عابد، زاهد، پرهیزکار و به عنوان محدث عالی مقام و بزرگ دانسته اند.

این عابد زاهد، آگاه به معارف مذهبی، احکام قرآن، آشنا به مسایل شناخت و معرفت اسلامی بود و از دانشمندان شیعه و از راویان حدیث معصومان(ع) محسوب می شود.

حضرت عبدالعظیم حسنی(ع) همواره از راه فعالیت های فرهنگی و روشنگرانه، بسیاری از توطئه های حاکمان ستمگر عصر خود را افشا می کرد و در راه تحکیم و تبیین جایگاه امامت از هیچ کوششی فروگذاری نمی کرد. وی به دلیل سختگیری های خلیفه عباسی نسبت به خاندان پیامبر(ص) و شرایط سخت سیاسی و اجتماعی آن زمان، مجبور به هجرت شد و در شهرهای مختلف به صورت ناشناس رفت و آمد می کرد.

حضرت عبدالعظیم حسنی(ع) با توجه به شرایط دینی و اجتماعی شهر تاریخی ری به صورت یک مسافر ناشناس به این شهر سفر کرد اما به مرور، شیعیان از حضور حضرت عبدالعظیم حسنی(ع) آگاهی یافتند و خانه او به محل گردهمایی و دیدار شیعیان با ایشان تبدیل شد.

این انسان فرهیخته پس از مدتی بیمار شد و سرانجام پس از عمری تلاش و مجاهدت در راه تبیین دین اسلام در 15 شوال 252 هجری قمری درگذشت و به دیار حق شتافت. اکنون آرامگاه حضرت عبدالعظیم حسنی(ع) در شهر ری میعادگاه دوستداران اهل بیت(ع) است.

پژوهشگر گروه اطلاع رسانی ایرنا به مناسبت سالروز میلاد حضرت عبدالعظیم حسنی (ع) با حجت‌الاسلام «محمد تقدیری» معاون امور روحانیان و حوزه ‌های علمیه آستان حضرت عبدالعظیم(ع) و رییس مرکز نجوم آستان حضرت عبدالعظیم(ع) و رییس ستاد استهلال استان تهران به گفت وگو پرداخت.

حجت الاسلام تقدیری با اشاره به شخصیت و زندگانی حضرت عبدالعظیم(ع) گفت: حضرت عبدالعظیم حسنی(ع) یکی از برجسته ترین یاران ائمه (ع) بودند که در سال 173 هجری به دنیا آمده و نسب ایشان با چهار واسطه به امام حسن مجتبی(ع) می رسد. این بزرگوار در محضر امامان رضا(ع)، محمدتقی(ع) و علی النقی(ع) تربیت یافت و در زمان امام حسن عسکری (ع) هم از دنیا رفت.

شرایط سیاسی عراق در برهه ای از زمان بسیار سخت شد و امام دهم(ع) حضرت عبدالعظیم حسنی(ع) را به عنوان نماینده خود به ایران فرستاد. برخی معتقدند که وی بر اثر فشارهای سیاسی نتوانست در عراق بماند و وقتی به ایران آمد، حضرت هادی (ع) ایشان را به عنوان نماینده خود منصوب کرد، اما گروهی اعتقاد دارند که ایشان به دستور امام دهم (ع) به ایران آمد و در شهر ری مستقر شد. حضرت عبدالعظیم حسنی(ع) به دلیل شاگردی در محضر سه امام (ع)، محدث عالی مقام و واسطه بسیاری از روایت های نقل شده از امام رضا(ع) و امام هادی(ع) است. امام دهم (ع) در وصف مقام و شخصیت او فرمود؛ «شما به حق دوستدار ما هستید» و همینطور در روایت های مختلفی شاهد هستیم که هرگاه افراد از امام دهم(ع) درباره مطلبی سوال می کردند ایشان می فرماید که از عبدالعظیم(ع) پاسخ بخواهید.

معاون امور روحانیان و حوزه ‌های علمیه آستان حضرت عبدالعظیم(ع)، درباره نقش ائمه اطهار(ع) در شکل گیری شخصیت علمی این بزرگوار توضیح داد: این محدث بزرگ جهان تشیع شاگردان زیادی را تربیت کرد که نشان از مراتب علمی او دارد و همچنین آثار و کتاب هایی چون «یوم و لیله و خطبه‌های امیرالمومنین علی(ع)» از وی به یادگار مانده، اما سایر آثارش به دلیل غارت دشمنان و نابودی کتابخانه ها از میان رفته است. مسند «اوتاری» با 79 حدیث، مسند «عبدالعظیم» با 120 روایت که از طرف دارالحدیث منتشر شده از جمله مجموعه روایت هایی است که حضرت عبدالعظیم(ع) نقل شده است.

حضرت عبدالعظیم حسنی(ع) از نظر علمی در موقعیتی ویژه قرار داشت و با توجه به روایت های زیادی که در وصف او گفته شده، این مهم، قابل درک است. در دوره های نخست اسلام محدث بودن سبب می شد تا فرد را فقیه کامل بدانند و او یکی از محدثان بزرگ شیعه بود. بیشتر مردم از جایگاه علمی و فقهی وی غافل بودند و این در حالی است که در فقه اسلامی و در میان اصحاب حدیث و عالمان دینی مقام و مرتبه ایشان بسیار خاص بود. بارگاه حضرت عبدالعظیم (ع) در ری سبب ترویج فرهنگ شیعی و مکتب حدیثی در این شهر شد.

وی درباره اینکه چرا برای زیارت حضرت عبدالعظیم حسنی(ع) ثواب زیارت کربلا ذکر شده است، اظهار داشت: امام دهم (ع) زیارت قبر حضرت عبدالعظیم (ع) را به دلیل اینکه می خواهد به عنوان یک نماد و پایگاه برای مسلمانان باشد پراهمیت می داند. این امام بزرگوار برای نشر فرهنگ، پیام حسینی و یادآوری کربلا، زیارت قبر حضرت عبدالعظیم حسنی(ع) را به مثابه زیارت مزار امام حسین (ع) قلمداد می کند. شاید دلیل این ثواب بزرگ به دلیل حس دینداری و ولایت پذیری ایشان باشد. تأکید بر زیارت بارگاه حضرت عبدالعظیم(ع) فقط به این دلیل نیست که به آستان آن حضرت برویم بلکه توجه به پیام و شناخت راه و هدف وی مطرح است.

رییس مرکز نجوم آستان حضرت عبدالعظیم(ع) با اشاره به آثار و برکت های وجودی بارگاه این والامقام بر فرهنگ منطقه، خاطر نشان کرد: شهر ری همواره در طول تاریخ با هجوم بیگانگان، جنگ‌ها، درگیری‌های محلی، سیل‌ها و حوادث و بلایای طبیعی مواجه بوده است و حتی برپایه برخی گفته ها، چندین بار به ویرانه تبدیل شده اما دوباره از کنار مرقد حضرت عبدالعظیم(ع) ساختن خانه ها آغاز شده است و به عبارتی مرقد ایشان ام القرای این منطقه نام دارد.

علما و اهل سیاست در جریان های سیاسی اتفاق افتاده در تاریخ معاصر مانند مشروطیت همواره در جوار حرم عبدالعظیم حسنی(ع) ساکن می شدند. آستان حرم عبدالعظیم حسنی(ع) از بخش های مختلفی همچون؛ مصلای بزرگ ری، دانشکده حدیث، دارالشفای کوثر، حوزه‌های علمیه و مرکز نجوم و موزه آستان مقدس، کتابخانه آستان مقدس مجموعه مدرسه های حکمت، مهمان سرا و ضیافت‌خانه، صحن‌های بزرگ و سالن‌های آمفی تا‌تر تشکیل شده است که همه نشان از برکت های وجودی این بزرگمرد دارد.

حجت الاسلام تقدیری درباره اینکه چرا حضرت عبدالعظیم حسنی(ع) را «سیدالکریم» می خوانند، بیان داشت: واژه سیدالکریم به معنای داشتن تمام خوبی ها به شمار می رود و این بزرگوار به دلیل اینکه از تمامی سجایا و فضایل اخلاقی بهره مند بود و همواره کرامت هایی برای مردم آن روزگار داشت وی را به این لقب می خواندند. خاندان اهل بیت(ع) همگی از چنین خصلت هایی برخوردار بودند اما لقب سیدالکریمی به عبدالعظیم حسنی (ع) اختصاص دارد، شاید این مساله به کرامت های طبع وی و خاندان او بازمی گردد.

معاون امور روحانیان و حوزه ‌های علمیه آستان حضرت عبدالعظیم(ع) با اشاره به اینکه حضرت عبدالعظیم(ع) نظرها و اعتقادهای خود را با امام جواد (ع) و امام هادی(ع) در میان می گذاشت، گفت: حضرت عبدالعظیم(ع) با توجه به اینکه محدث به شمار می رفت و بر معارف اهل بیت(ع) مسلط و از طرف ائمه اطهار(ع) به عنوان مرجع دینی و فقهی معرفی شده بود هیچ گاه در برابر آن ها دچار غرور نمی شد و همواره در مسیر ولایت حرکت می کرد. مهمترین بحث در این باره حدیث معروف «عرضه دین» است. در روایتی حضرت عبدالعظیم حسنی(ع) اعتقادهای خویش را به امام زمان خویش می گوید. وی از توحید شروع می‏کند و صفت های خداوند را بیان می‏دارد‌. سپس ایمان خود را به پیامبر اسلام(ص) اعلام می‏ کند و سپس به مساله امامت و جانشینی رسول خدا (ص) می‌پردازد؛ جانشینان پیامبر را یک یک بر می‌شمارد تا به حضرت‌هادی (‌ع) می‏رسد‌. حضرت ‌هادی(‌ع) 2 امام پس از خویش یعنی امام حسن عسکری (ع) و حضرت حجت ابن الحسن (ع) را نیز به او می‏شناساند و حضرت عبدالعظیم(ع) به وجود آنها و امامت ‌‌ایشان اقرار می‌کند‌. آنگاه او عقاید خویش را درباره معاد، قیامت و مسایل مربوط به آن بیان می دارد و در پایان به جنبه‏های علمی ‌و احکام عبادی دین اشاره می‏کند‌. امام‌هادی (‌ع) بر عقاید وی مهر ‌تأیید می‌زند و می‏فرماید‌‌: «ای اباالقاسم به خدا قسم دینی که خداوند آن را می‏پسندد، همین است که تو بیان کردی‌. پس بر آن ثابت و پایدار باش که خداوند تو را در دنیا و آخرت با گفتار استوار پا بر جا و استوار بدارد‌.»

این پژوهشگر امور دینی با اشاره به مضمون نامه امام رضا(ع) به حضرت عبدالعظیم (ع)، اظهار داشت: پیام امام رضا(ع) از محتوای ارزشمندی برخوردار بود که در آن توصیه به دوری مردم از شیطان بسیار زیاد است. امام هشتم(ع) در بخشی از این نامه به عبدالعظیم حسنی(ع) می فرماید: «آبروی همدیگر را نریزید که از ولایت خدا دور هستید و در همین دنیا عذاب شدید می‌شوید و در آخرت نصیبی ندارید.»

وی درباره روایت هایی که از حضرت عبدالعظیم حسنی(ع) درباره امام مهدی(عج) به جای مانده تصریح کرد: حضرت عبدالعظیم(ع) در روایتی نقل می کند که « من به محضر امام جواد (ع) رسیدم و عرض کردم امیدوارم شما همان اصلاح گر بزرگ باشید با همان ویژگی ها که برای ما گفته شده از عدالت گستری و ...» حضرت(ع) فرمودند: «ای ابوالقاسم همه ما قیام کننده و هدایتگر به طرف خداپرستی هستیم اما آن قائمی که خداوند به دست او زمین را از کفر، شرک، ظلم و ستم پاک می کند فردی است که فعلا حضور ندارد و حتی تولد او از مردم مخفی می ماند و وجودش غایب است و حتی آوردن نام او جایز نیست».

حجت‌الاسلام تقدیری بیان داشت: آستان حضرت عبدالعظیم(ع) قبله فرهنگی تهران است و متولیان آن باید فعالیت های فرهنگی را به گونه ای انجام دهند که مردم این مکان را به عنوان مرجع و پناهگاه بدانند، البته اقدام های فرهنگی خوبی در این زمینه صورت گرفته است و می بایست که نخبگان جامعه بتوانند این بزرگان را به درستی معرفی کنند به طور مثال نسبت به جایگاه حضرت و حدیث هایی که در خصوص ایشان گفته اند کوتاهی شده که دلیل آن نبود توان کافی، همت لازم و جدیت بیشتر است.

وی با اشاره به ولایت مداری حضرت عبدالعظیم (ع) گفت: او از آموزش دهندگان معارف اصیل اسلامی به شیعیان و الگوی برجسته ولایتمداری بود. حضرت عبدالعظیم(ع) در دوره های مختلف محوریت علمی و فرهنگی جامعه بوده و در مبارزه های فرهنگی علوی نقش مهمی را برعهده داشته است. اینک باید با معرفی الگوهایی چون عبدالعظیم حسنی(ع) به جوانان که در معرض تهدیدهای فراوان فرهنگی قرار دارند زمینه ای را فراهم کنیم تا جوانان اعتقادهای خود به اولیای الهی و علمای دین را حفظ کنند و سلامت روح و جان خود را در برابر فرقه های فاسد نوظهور، مکتب های پوچ و توطئه های دشمن مصونیت ببخشند.

معاون امور روحانیان و حوزه ‌های علمیه آستان حضرت عبدالعظیم(ع) در پایان با بیان اینکه آموزش نکته های دینی، بدون عمل به آن ها، موجب کم شدن جذابیت ها و عادی شدن مفهوم های دینی و در نتیجه سست شدن روحیه اعتقادی می شود، اظهار داشت: با وجود جدا انگاری روحانیت از مردم به ویژه جوانان و نیز فعالیت شدید دشمنان در تشدید این جدایی با فرقه سازی ها و تامین نیازهای شهوانی در نمونه های متعددی از همراهی و همدلی روحانیان در اردو و سفرها، مسجد محل و محیط دانشگاه ها، شاهد رشد شاخص های دینداری هستیم.

تبلیغ و ترویج دین و معارف و ارایه آن در بسته بندی آمیخته با خشونت و اکراه، اثر چندانی ندارد. برخی از صفت ها مانند هواپرستی و مسوولیت گریزی، تکبر، غرور و جهل، فرد را از پذیرش دین باز می دارد همانند جوانی که اعمال دینی را که تکلیف را بر او واجب می کند، سبب قید و بند و سختی و خلاف میل و راحت طلبی می داند.

* گروه اطلاع رسانی
خبرنگار:مریم همتی**انتشار دهنده: شهربانو جمعه
پژوهشم**9117**2059**9131
*ایرنا مقاله کانالی برای انعکاس مقاله ها اندیشکده ها – پژوهشکده ها - دانشکده ها - مراکز تحقیقاتی و رسانه های ایران و جهان*
Irnaarticle@

اطلاعات تکميلي

خواندن 1453 دفعه

نظر دادن

از پر شدن تمامی موارد الزامی ستاره‌دار (*) اطمینان حاصل کنید. کد HTML مجاز نیست.

آخرین اخبار

اخبار انتشارات دیجیتال

پربازدیدترین اخبار