چاپ کردن این صفحه
چهارشنبه, 24 آذر 1395 ساعت 09:00

یار مهربان در انزوا

این مورد را ارزیابی کنید
(0 رای‌ها)
روزنامه فرهیختگان در گزارشی آورد: پیش‌تر زمانی که هنوز تلگرام و اینستاگرام، فیس‌بوک و حتی توئیتر به‌عنوان رقبای خوش‌رنگ و لعاب پا به میدان نگذاشته بودند، خانواده‌ها هنوز از انسجام کافی برخوردار بودند و کتاب هنوز در کتابخانه یک منزل، فقط جنبه تزئینی نداشت، کتابخانه‌های عمومی که در هر کوی و برزن و محله واقع شده بودند هم نزد مردم ارج و قرب دیگری داشتند.
آزاده صالحی در ادامه این گزارش نوشت: باب شده بود که تابستان‌ها با تعطیلی مدارس، کودکان و نوجوانان از کتابخانه محل که در برخی مواقع در مساجد برپا می‌شد، کتاب به امانت می‌گرفتند و می‌خواندند، اما رسم خوب امانت‌گرفتن کتاب به تدریج و به فراخور تغییرات دیگر شهرنشینی فراموش شد، امروز دیگر کتابخانه‌های عمومی محملی برای مطالعه کتاب‌های جذاب چون رمان و داستان و آثار پژوهشی نیستند، بلکه مفری برای درس‌خواندن دانش‌آموزان و دانشجویان به وقت امتحانات به شمار می‌روند و در باقی فصل‌های سال، جز در مواردی معدود در سکوت به سر می‌برند، یک سکوت طولانی. در این مقال تلاش کرده‌ایم تا به بررسی وضعیت کتابخانه‌های کشور بپردازیم و دلایل کم‌فروغ بودن این کتابخانه‌ها را به کمک برخی کتابداران و نویسندگان و ناشران مورد واکاوی قرار دهیم.

**چاره کار فرهنگ‌سازی است
محبوبه نجف‌خانی کارشناس کتابخانه
اگرچه امروز تعداد کتابخانه‌هایی که در سراسر کشور و شاید در پایتخت وجود دارد به نسبت جمعیت ایران رقم چندانی به شمار نمی‌رود؛ اما واقعیت این است که همین تعداد معدود کتابخانه عمومی در سطح کشور هم آن‌طور که باید مورد استفاده قرار نگرفته است. درواقع معضلاتی که در این حوزه وجود دارد طی این سال‌ها مرتفع نشده است. درحالی که وجود کتابخانه‌های عمومی می‌توانست از گذشته تا امروز در تقویت مطالعه و ارتقای فرهنگ عمومی شهروندان نقش بسزایی داشته باشد، اما عملا از فضای مناسب کتابخانه‌ها بهره‌برداری مفید صورت نگرفته است.

در سال‌های اخیر که بحث کنکور و کنکورزدگی در مدارس پررنگ‌تر شده است همیشه شاهد بوده‌ایم که از فضای مفید کتابخانه‌های محلات بیش از آنکه برای خواندن کتاب‌های غیر‌درسی استفاده شود به مطالعه افراد برای گذر از کنکور اختصاص یافته و این بزرگ‌ترین آسیب برای کتابخانه‌های عمومی است. نه‌تنها کتابخانه‌های عمومی شهر که کتابخانه‌های مدارس هم دیرگاهی است وضعی نابسامان دارند. گاه در جریان بازدید از یک مدرسه به کتابخانه‌ای برخورده‌ام که در راهرو بنا شده و به آن کتابخانه باز می‌گویند؛ درحالی که اصلا از استانداردهای یک کتابخانه برای مدرسه برخوردار نبوده است. گاهی هم با کتابخانه‌هایی در مدارس مواجه بوده‌ام که به دلیل بدون‌استفاده ماندن طولانی، تغییر کاربری داده و مبدل به کلاس و درآمد‌زایی بیشتر برای آن مدرسه شده است.

**خرید کتاب از ناشران، اصولی است
امیرعباس بلادی معاون بازرگانی نشر امیرکبیر
به نظر می‌رسد نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور طی این سال‌ها در بحث خرید کتاب از ناشران مختلف، برای کتابخانه‌ها عملکردی تخصصی و منطقی داشته است. درواقع کتاب‌هایی که در کتابخانه‌های عمومی کشور ارائه می‌شوند از منظر محتوایی مورد کارشناسی و گزینش کارشناسان قرار می‌گیرند. می‌توان گفت اغلب کتاب‌هایی که در کتابخانه‌های عمومی هستند، آثاری به شمار می‌روند که به فراخور اهداف و ضرورت‌های فرهنگی و اجتماعی دراین کتابخانه‌ها جانمایی شده‌اند.

من به‌عنوان یکی از دست‌اندرکاران حوزه نشر این مساله را قبول ندارم و معتقدم خرید کتاب از ناشران در این سال‌ها و به معرض نمایش گذاشتن آنها در کتابخانه‌های عمومی تا حدود زیادی براساس اصول و قاعده صحیحی بوده است. به بیان ساده‌تر دراین سال‌ها شاهد این مساله بوده‌ایم که 70 درصد خرید کتابخانه‌های عمومی از ناشران براساس کارشناسی صورت گرفته است و اصولا کتاب‌هایی به کتابخانه‌های عمومی راه یافته‌اند که از نظر کیفی و محتوایی قابل‌قبول بوده‌اند. یکی از این مشکلات راه‌نیافتن آثار جامع و مطلوبی چون مجموعه کتاب‌های شخصیت‌هایی چون عبدالحسین زرین‌کوب، بدیع‌الزمان فروزانفر، سعید نفیسی و... است.

این شخصیت‌ها درواقع سازندگان اصلی زیربنای فرهنگی ما بوده‌اند و به واسطه اینکه کتاب‌هایشان در کتابخانه‌های عمومی عرضه نمی‌شود، مردم آن‌طور که شایسته است با این بزرگان آشنایی ندارند. به‌رغم اینکه از سال 88 به این طرف، 80 درصد کتاب‌های کتابخانه‌های عمومی روزآمد شده‌اند، ولی هنوز شاهد چنین نواقصی در کتابخانه‌ها هستیم.

** آمارها چه می‌گویند؟
در سال‌های اخیر علیرضا مختارپور، دبیرکل نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور به این مساله اشاره کرده بود که متوسط شمارگان کتاب، 750 نسخه اعلام شده است.
درحال حاضر در ایران 2.5 میلیون‌نفر، عضو کتابخانه‌های عمومی کشور هستند.
براساس آماری که ارائه می‌شود فقط 16درصد از کل اعضای کتابخانه‌ها فعال هستند.
بیش از 75درصد از کتاب‌هایی که در کتابخانه‌ها وجود دارد مورد استفاده مراجعه‌کنندگان قرار نمی‌گیرد.

*منبع: روزنامه فرهیختگان، 1395.9.24
**گروه اطلاع رسانی**9165**2002**انتشار دهنده: فاطمه قنادقرصی

اطلاعات تکميلي

خواندن 1072 دفعه
خبرنگاران کتاب

آخرین‌ها از خبرنگاران کتاب