گرم شدن اقلیم به عنوان سامانه بزرگ و پیچیده نتیجه فعالیت انسانی است

دکتر بهلول علیجانی یکشنبه شب در کارگاه آموزشی تغییرات آب و هوایی کره زمین در دانشگاه بیرجند افزود: برخی ها افزایش دما را به مسایل سیاسی نسبت می دهند در حالی که مطابق آمارها در سال های اخیر دمای هوا افزایش یافته است.
وی تاکید کرد: نتیجه مطالعه 12هزار اقلیم شناس در سال 2013میلادی با 95درصد اطیمنان نشان می دهد، تغییر اقلیم نتیجه فعالیت انسان است.

** گرم شدن اقلیم نتیجه فعالیت انسان است
وی با طرح این پرسش در این ارتباط چه کار کنیم، اظهار کرد: طبیعت روال خود را طی می کند، در نتیجه فعالیت های انسانی اقلیم گرم شده، بالا رفتن دمای هوا در سال های اخیر نمونه ای از آن است.
به گفته این استاد رشته جغرافیا از 500 هزار سال پیش نمودار نشان می دهد به طور متوالی دمای هوا بالا رفته است و هر 100هزار سال پس از افزایش، مجددا کاهش می یابد.
وی با تاکید بر اینکه در حال حاضر در دامنه بالای افزایش دمای هوا قرار داریم، به میانگین دمای هوا از 1850میلادی که آن را آرام عنوان کرد، گفت: از دهه های 1970، 1980، 1990 و 2000میلادی روند افزایش درجه حرارت سریع است به گونه ای که از تحمل اکوسیستم خارج شد.
علیجانی بیان کرد: تا سال 1970میلادی کسی از گرم شدن کره زمین حرف نمی زد همه از سرما سخن می گفتند چون قدرت انسان ها در مداخله طبیعت خیلی کم بود.
وی بیان کرد: بعد از جنگ دوم جهانی و با رشد فناوری بسیاری از منابع طبیعت به تاراج رفت و تا سال 2100میلادی باید تاوان 15سال خوش گذرانی در بهر ه برداری از طبیعت را تحمل کنند.
وی بیان کرد: انسانها در این دوره به فکر افتادند، در قلب بیابان خانه خنک درست کنند و پس از غارت منابع طبیعی ،به فکر توسعه پایدار افتادند و برای نجات جهان باید در مصرف همه چیز، آب ، غذا و ... صرفه جویی کرد، کم خورد، کم پوشید و کم استفاده کرد.

** راهکار نجات طبیعت مصرف در حد نیاز است
وی در مورد راهکار نجات طبیعت از بحران اظهار کرد: فقط به اندازه نیاز اولیه خود از طبیعت برداشت کنند، اسراف نکند، زیرا طبیعت نقش مادر انسان را دارد، ما به عنوان فرزندان خود باید با مادر مهربان باشیم، زیرا عصر خرابی طبیعت سپری شده است.

** گازهای گلخانه ای رو به افزایش است
این استاد رشته جغرافیا بیان کرد: عده ای علت اصلی گرمای زمین را گاز کربنیک که خاصیت گلخانه ای دارد، عنوان می کنند که در آغاز سده بیستم 280 واحد بود که حالا از 400 واحد گذشته است.
وی گفت: به همین دلیل بعضی از گونه های جانوری و گیاهی از بین رفتند زیرا گاز کربینک همانند لحاف برای کره زمین است.
علیجانی به چرایی مصرف سوخت های فسیلی در کشورها اشاره کرد و گفت: شعله آبی سوخت و سوخت ناقص آن در هر دو حالت برای انسان و طبیعت ضرر دارد.

** افزایش فعالیت دامداری در گرم شدن زمین موثر است
به گفته بنیانگذار آب و هواشناسی سینوپتیک در ایران در نتیجه افزایش فعالیت دامداری ها و تولید گاز متان کره زمین گرم می شود.
وی ادامه داد: با افزایش جمعیت جهان به 15میلیارد نفر، دما هوا چهار درجه گرم می شود که این وضعیت برای منطقه خاورمیانه از جمله ایران خطرناک است، و اگر شرایط به همین نحوه ادامه یابد، 40 تا 50 میلی متر از میزان بارندگی فعلی کاسته خواهد شد.

** بحران موجود نتیجه اسراف است
به گفته علیجانی در شرایط فعلی بارندگی کاهش دارد و بحران بیشتر ناشی از بارندگی نیست بلکه نوسان دارد و اینکه چرا دچار بحران شدیم نتیجه اسراف و مصرف نادرست است.
این استاد رشته جغرافیا خطاب به شرکت کنندگان در کارگاه آموزشی تغییرات آب و هوایی که دانشجویان و استادان دانشگاه های بیرجند بودند، گفت: آب کم نداریم ، اگر درست مصرف کنیم، همین میزان آب کافی است.
وی با تاکید بر اینکه منطقه از نظر آب و هوایی در وضعیت شکنندگی قرار دارد ، تاکید کرد که گرم شدن زمین به نفع روسیه و کاناداست و آن را هم برای منطقه خاورمیانه خطرناک خواند.

** شهرها عامل تغییر اقلیم است
وی شهرها را بزرگترین معضل تغییر اقلیم عنوان کرد و افزود: در حال حاضر نیمی از جمعیت جهان شهرنشین هستند که این مساله ناشی از توسعه ناموزون و نامناسب است.
استاد رشته جغرافیا خواهان جلوگیری از توسعه شهرها برای مقابله با بحرانی شدن کره زمین در نتیجه افزایش دما شد و گفت: باید به توسعه روستاها توجه کرد زیرا بشر این سامانه را دست کاری کرده است.
** توسعه شهرها آفت است
وی توسعه شهرها را یک آفت عنوان کرد و گفت: بزرگترین شهرها عامل پدیده گرمایی هستند و دمای هوا در مناطق مختلف شهر یک تا 2درجه از هم متفاوت است و با توسعه شهر شاهد افزایش انواع بیماری، آلودگی هوا و تخریب و اتمام منابع طبیعی هستیم.

** مدیریت مصرف مورد توجه قرار گیرد
وی تصریح کرد: برای جلوگیری از بحران باید از مدیریت تولید خارج شد و مدیریت مصرف را مورد توجه قرار داد، مردم، مسئولان، برنامه ریزان و کارشناسان قبول کنند آب تمام شدنی است.

** استحصال آب های ژرف به مصلحت نیست
وی ادامه داد: برخی ها استحصال آب های ژرف را که در اعماق زمین وجود دارد، طرح می کنند این کار هزینه بر است زیرا اشتهای انسان سیری ناپذیر است و راهکار آن کنترل مصرف است، زیرا اقلیم سامانه بی نظمی است و با کوچکترین ضربه واکنش نشان می دهد.
علیجانی خطر تغییر اقلیم را کمتر از زلزله ندانست و یادآور شد: معلوم نیست این شرایط تا کی ادامه دارد آیا با پرداخت خسارت مشکل کشاورز، دامدار و تولید کننده در نتیجه سیل، برف، یخبندان و آفت و گرما زدگی رفع می شود.
وی به برنامه ریزان اقتصادی و اجتماعی و دولتمردان توصیه کرد که برنامه ها باید مناسب با تغییر اقلیم باشد و مردم آگاه شوند، درختان را قطع نکنند و حتی یک لیوان آب را بیهوده به هدر ندهند.

**تغییر اقلیم جهانی، اما راه حل آن محلی است
استاد رشته جغرافیا و بنیانگذار آب و هواشناسی سینوپتیک در ایران بر این باور است هر چند تغییر اقلیم بحران جهانی است، اما راه حل جهانی ندارد، و راه حل آن محلی است و آن هم صرفه جویی و پرهیز ار اسراف که حرام است، می باشد.
وی در ادامه با اشاره به اینکه خراسان جنوبی با خشکسالی(18سال) رو به روست، تغییر اقلیم را مادر تمام خطرها دانست و گفت: آلودگی هوا ناشی از تغییر اقلیم است و در هوای تمیز کسی بیمار نمی شود.

** طبیعت به عنوان مادر انسان نیاز به احترام دارد
وی همچنین اظهار کرد : اگر می خواهید راحت زندگی کنید ، اقلیم را رعایت کنید ، هر چند طبیعت برای انسان است و باید از آن بهره ببرد، بهره برداری از آن هم حدی دارد، زیرا طبیعت مادر انسان است که حرمت دارد، طوری از آن استفاده کنیم، سهم آیندگان به عنوان یک امانت به خطر نیفتد.
وی بیان کرد: جمعیت روستاها به دلیل کاهش دبی منابع آبی آسیب پذیر است و خطر رو به افزایش و بحران در حال ایجاد شدن است و باید جلوی این خطر گرفته شود.

** بیشتر پدیده ها در ایران مربوط به اقیلم است
به گفته وی از 41 پدیده در ایران بیشتر آن مربوط به اقلیم است و کشاورزی در آینده دچار به دلیل کمبود آب با مشکل رو به رو خواهد شد.
کارگاه آموزشی تغییرات آب و هوایی در بزرگداشت از محمد حسن گنجی پدر علم جغرافیا به همت بنیاد نخبگان خراسان جنوبی برگزار شد.
علیجانی که در سال 1325ه.ش. در شبستر آذربایجان شرقی به دنیا آمد و تحصیلا خود را در آمریکا ادامه داد گفت: با گنجی در آمریکا آشنا شد که فردی مثبت و خیرخواه همه بود.
وی گفت: او حافظه ای قوی داشت، از همه چیز یادداشت تهیه می کرد و علاوه بر اعتماد به نفس ، بسیار نیز امیدوار بود.
وی کتاب دارلفنون تا انقلاب اسلامی نوشته گنجی را شاهکار جغرافیای ایران عنوان کرد و گفت:برای توسعه دانش جغرافیا و آب و هواشناسی خدمات زیادی انجام داده و نامش در ایران با اقلیم مشخص است، زیرا اقلیم سامانه بسیار بزرگ و پیچیده ای است.
2047*خبرنگار و انتشار دهنده- عباسقلی اشکورجیری.