ابتکار در گفت و گو با موسی غنی نژاد استاد علم اقتصاد: بنیادهای تفکیک ناپذیر

** بنیادهای تفکیک ناپذیر
بی شک اگر بخواهیم در مورد بعد اقتصادی لیبرالیسم در ایران تحقیق کنیم این کار بدون مراجعه به کتاب‌های دکتر موسی غنی نژاد مقدور نیست و باز هم اگر بخواهیم درمورد اندیشه های جدید لیبرالی سخن بگوییم باید به سراغ این متفکر برویم و از او در مورد جریان اندیشه لیبرال جدیدترین نکته ها را دریافت کنیم. غنی نژاد از سرسلسله جنبانان اندیشه اقتصاد آزاد در ایران است و در جهت دادن به اندیشه اقتصادی بسیار تاثیرگذار بوده است. این استاد علم اقتصاد، با انتشار کتاب‌های جدید از مکاتب اقتصادی در تنوع بخشی به اندیشه های اقتصادی که تا پیش از آن در دستِ جریان‌های چپ بود، بسیار کوشیده است. در این راستا با موسی غنی نژاد مصاحبه ای داشتیم که از رابطه ابعاد لیبرالیسم شروع و به گفته های وی در مورد کتاب جدیدش منتهی شد. وی گفت: لیبرالیسم یک ایدئولوژی سیاسی با وجوه اقتصادی تفکیک ناپذیر است. حقوق انسانی در سه بُعد حق حیات، حق مالکیت و حق آزادی، از یک طرف و حکومت قانون از سوی دیگر، اصول بنیادی این ایدئولوژی را تشکیل می دهند. اگر حق مالکیت و آزادی مبادله را مبنای زندگی اقتصادی انسان ها بدانیم می توان گفت لیبرالیسم بر برخی اصول محکم اقتصادی بنیاد نهاده شده است. اقتصاد و سیاست در لیبرالیسم دو روی یک سکه اند و هیچکدام به تنهایی و مستقل از دیگری معنایی ندارند.

بنیاد سیاسی لیبرالیسم بر حکومت قانون است و هدف قانونی که باید حاکم باشد حفاظت از حقوق و آزادی های انسانی است که به سه بعد آن اشاره شد. پایه مشروعیت هر حکومتی ناشی از حفظ این حقوق است و هر تصمیم حکومتی به هر شکل اگر این حقوق را نقض کند مشروعیت خود را زیر سوال برده است. دموکراسی با توسل به رای اکثریت، وسیله ای برای استقرار و تثبیت حکومت قانون است و به خودی خود هدف نیست. ممکن است در مواردی رای اکثریت دائر بر نقض حقوق انسانی باشد مانند حکومت های فاشیستی که با تکیه به رای اکثریت حقوق اقلیت را پایمال می کنند؛ در این صورت رای اکثریت مشروعیتی ندارد.

** فندک دانشجو بر تنور انتخابات
گسترش جنبش دانشجویی به‌عنوان قشر روشنفکر جامعه در فضای سیاسی کشور می‌تواند برگزاری انتخاباتی پرشکوه با حضور حداکثر جمعیت کشور را رقم بزند. امسال حضور مسئولان، چهره‌های سیاسی و فعالان جنبش دانشجویی این امید را در بین جامعه دانشگاهیان ایجاد کرد که مسئولان نگاه ویژه‌ای به جمعیت آینده ساز کشور دارند. جمعیتی که توسعه اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و ...در گرو حضور و فعالیت آن است. کارشناسان سیاسی اصولگرا، اصلاح‌طلب و اعتدالگرا ضمن تایید این مهم متفق‌القول معتقدند که جنبش دانشجوی تضمین‌کننده حضور آگاهانه مردم در انتخابات خواهد بود. کارشناسان اصلاح‌طلب بر این امر تاکید کردند که پوشش رسانه‌ای و اطلاع‌رسانی پررنگتر مراسم روز دانشجو امسال نسبت به سال‌های گذشته نکته قابل‌اتکا و قابل‌توجهی است که نشان می‌دهد بعد از این شرایطی برای حضور فعالتر دانشجویان در عرصه‌های مختلف فراهم شده که نه‌تنها نشاط سیاسی و اجتماعی را در پی دارد بلکه در نشاط علمی آنها نیز تاثیر مثبتی خواهد داشت.آنها معتقدند حضور فعال سیاسیون به مناسبت روز دانشجو در دانشگاه‌ها موجب همراهی بیشتر دانشجویان با مسئولان کشور شده که می‌توان آن را به‌عنوان عامل منجر به عقب‌نشینی جریانات تندرویی که رویکرد منفعت‌طلبانه‌وانحصارگرایانه دارند به فال نیک گرفت.

**میراث تلخ دیکتاتور
شاید بتوان تعداد کثیری از کشورهای آمریکای لاتین را از جهات مختلفی با موقعیت کشورهای خاورمیانه مقایسه کرد. حضور چهره‌های اثرگذاری که گاه کشورهایشان را تا لبه پرتگاه‌های گوناگون سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی می‌برند و با از میان بردن نهادهای مردم‌سالار یا مسخ اینگونه نهادها، سعی می‌کنند همه توان آن‌ها را به خدمت دستگاه‌های تبلیغاتی خود در‌آورند. سرنوشت آحاد جامعه در این کشورها بیش از هر چیز در ارتباط و تعامل با تصمیمات و برنامه‌ریزی‌های این شخصیت‌ها بوده و این اثرگذاری گاه چنان است که بخش‌های مختلف جامعه تا مدت‌ها باید تاوان این تصمیمات را بدهند.
نمونه بارزی که تا مدت‌ها از ذهن تاریخ محو نخواهد شد، کشور شیلی تحت حکومت اوگستو پینوشه است. وی با کودتا علیه حکومت سالوادور آلنده توانست از سال 1973 تا 1990 بر این کشور آمریکای لاتین فرمان براند؛ سرکوب کند و مخالفان را به هر قیمتی از صحنه خارج سازد.دیکتارتوری ژنرال اوگوستو پینوشه که از سال 1973 تا 1990 بر شیلی سایه افکند کار یک تن نبود که بتواند به تنهائی وحشت و ارعاب را بر تمام مردم کشور چیره سازد، بلکه دست آورد حلقه گسترده‌ای از شرکای داخلی و خارجی بود که در غصب منظم و پیگیر حقوق مخالفان سیاسی و تمامی کشور دست بدست هم داده بودند. پینوشه که نشانه و هم‌نهاد نظامیان خودکامه‌ای بود که در دهه‌های 1970 و 1980 بر آمریکای لاتین فرمان راندند، خود نمود هراسی شد که مردم در دل توانگران انداخته بودند. برای پاسداری از امتیازات همین ها بود که وی از دست زدن به هیچ سرکوب ددمنشانه‌ای رویگردان نشد. و سرانجام در آن سال‌های جنگ سرد، او همچنین نماد ژنرال‌های آمریکای لاتین بازیچه دست و برگماشته واشنگتن بود تا نیروهای چپ کشورش را به وحشت اندازد و کشور را در لنگرگاه «اردوگاه غرب» بسته نگهدارد.

**تلگرام رام می شود؟
«به کانال منم سر بزنید.»عبارتی که در یک سال اخیر با فراهم آوردن یک پیام‌رسان با نام تلگرام در میان افراد شنیده می‌شود. ایران با داشتن بیش از 45 میلیون کاربر اینترنتی و 23 میلیون عضویت در پیام‌رسان تلگرام یکی از بزرگترین کشورها در استفاده از این اپلیکیشن است. استقبال بیش از حد مخاطب ایرانی و همچنین میزان جرایم مربوط به تلگرام و از طرفی میزان بالای انتشار اخبار کذب در این فضا باعث شده است که طرح ساماندهی کانال‌های تلگرامی مطرح شود. اتفاقی که با توجه به سابقه فیلترینگ در فضای مجازی دور از انتظار نبوده است. نکته جالب توجه ساماندهی کانال‌های تلگرامی این است که دولت قصد دارد ادمین کانال‌های با بیش از 5 هزار عضویت را احزار هویت کند. اتفاقی که دو پرسش «چگونه؟» و «چرا؟» را در ذهن مخاطب ایرانی پدید آورده است. همه چیز از هفته گذشته شروع شد، روزی که وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات از ساماندهی کانال‌های تلگرامی سخن به میان می آورد. این کار که با هدف اعتمادسازی در انتشار اخبار صورت می‌گیرد به عهده وزارت ارشاد و فرهنگ اسلامی است. محمود واعظی گفته بود: «بر این اساس وزارت ارشاد موظف به تدوین آیین‌نامه و تشکیل کمیته‌ای در مدت‌زمان 1 ماه شده است. در این آیین‌نامه قرار است تعداد اعضای کانال‌های خبری موظف به دریافت مجوز مشخص شود.» اما نکته بسیار تعجب برانگیز در گفته های واعظی اشاره به موضوع دریافت مجوز برای کانال های با بیش از 5000 عضو است.

**کسری بودجه 700 میلیارد تومانی برای بیمه صنایع دستی
سال‌هاست که فعالان صنایع دستی در انتظار بیمه هستند. به گفته مسئولان تا به امروز 55 هزار فعال صنایع دستی بیمه شده‌اند و33 هزار نفر در صف انتظار بیمه هستند. بیمه فعلان و استادکاران صنایع دستی سال‌هاست که با مشکل دست به گیربان است و شاید بزرگ‌ترین سنگ پیش پای آن کسری بودجه باشد. به گفته بهمن نامور مطلق هر سال بیمه فعالان صنایع دستی با کسری بودجه‌ای در حدود 700 میلیارد تومان روبه‌رو است. سازمان میراث فرهنگی تا به امروز راه‌های زیادی را برای برداشتن این سنگ از جلو پای بیمه فعالان صنایع دستی امتحان کرده است. راه‌هایی که هیچ کدام نتوانسته‌اند این درد را ریشه کن کنند و تنها بخشی از درد را بهبود بخشیده‌اند. سازمان میراث فرهنگی اما در دولت یازدهم سعی کرده تا با ارائه طرح چند ماده‌ای بتواند بخشی از مشکلات استادکاران صنایع دستی را حل کند که از جمله آن سر و سامان دادن به بیمه فعالان صنایع دستی است.بیمه فعالان صنایع دستی در هر سال با کسری بودجه 700 میلیارد تومانی روبه رو است. بودجه‌ای که در طول 2 سال دو برابر خواهد شد و در طول سالیان دراز، قرض کلانی را روی دست میراث فرهنگی می‌گذارد و به دنبال آن تعداد زیادی از فعالان صنایع دستی را از بیمه محروم می‌کند. بهمن نامور مطلق، معاون هنرهای سنتی و صنایع دستی سازمان میراث فرهنگی در گفت و گو با «ابتکار» با بیان اینکه رشد بیمه گذاری در سال‌های اخیر کم شده، امیدوار است که با یک حمایت مالی این سازمان بتواند بیمه فعالان صنایع دستی را رشد دهد. او در رابطه با کسری بودجه برای بیمه فعالان صنایع دستی می‌گوید: چند هزار میلیارد تومان کسری بودجه برای این بیمه گذاری وجود دارد. هر سال مبلغی حدود 700 میلیارد تومان کسری بودجه برای بیمه داریم.

*گروه اطلاع رسانی
خبرنگار: مهدی احمدی** انتشاردهنده: شهربانو جمعه
پژوهشم**9370**9131