بصیرت افزایی و گفتمان سازی رسالت مهم دانشجویان

فضای مطبوعاتی امروز در عرصه اجتماعی و فرهنگی به موضوع هایی روز دانشجو پرداخت و این مساله را از زاویه های مختلف بررسی کرد. شبکه های مجازی مقوله دیگری که روزنامه ها آن را بازتاب دادند و پدیده فقر از دیگر مطالب مهم روزنامه ها به شمار می رود.

گروه اطلاع رسانی دفتر پژوهش و بررسی های خبری ایرنا؛ موضوع های یادشده را که انعکاس قابل توجهی در روزنامه های صبح سه شنبه داشت؛ با هدف آگاهی بخشی و اطلاع رسانی بررسی کرده است.

**16 آذر؛ روز برای بزرگداشت دانشجو
«16 آذر؛ روز دانشجو» روزی که در تاریخ به نام دانشجویان شهید مبارز ثبت شده است. دانشجویان و دانشگاهیان پیشگام در خردورزی و عقلانیت هستند و با دانش و بینش خود زمینه های اعتلا و پیشرفت کشور را فراهم می آورند. موضوعی که روزنامه های امروز در یادداشت ها و گزارش هایی به آن پرداختند.

روزنامه «آفرینش» در سرمقاله خود، عنوان «محوریت دانشجویان در مهندسی کشور» را منعکس کرد و نوشت: حرکت‌ها و زحمات فراوانی برای ثمردهی نظام اسلامی درایران صورت گرفته که موثرترین آنها متعلق به دانشجویان است. به عبارتی جوانه‌های انقلاب اسلامی با حرکت دانشجویان زده شد و قوام آن با خون شهدا صورت گرفت. ضمن گرامی داشت مقام دانشجو در چنین روزی، امیدواریم روند تربیت و رشد دانشجویان کشورمان به گونه‌ای باشد که همواره شاهد درخشش آنها در بطن تحولات و تاریخ سازی‌ها باشیم.

در ادامه آمده است: قطعاً باتوجه به سیر حرکت‌ها وجنبش‌های دانشجویی شاهد استکبارستیزی به عنوان خصیصه‌ اصلی دانشجویان درکشورمان هستیم. از مبارزات دانشجویان درسال 32 تا انقلاب 57 این خصلت دانشجویی کمک شایانی به استقلال کشور از وابستگی به قدرت بیگانه نموده است. اما مبارزه با استعمار و استکبار تنها توانایی قشر دانشجو نیست. بلکه پس از ثبات و استقلال کشور می‌بایست در مهندسی و بازسازی ساختار قدرت و مدیریت کشور از آنها استفاده نمود.

روزنامه «مردم سالاری» در یادداشتی عنوان «شانزده آذر 32 به روایت شاهدان عینی» را برجسته کرد و نوشت: دوشنبه 16 آذر 32 ساعت 11 و 30 دقیقه استادان دانشکده فنی، واقعه را چنین صورتجلسه کردند: در ساعت ده و پانزده دقیقه اطلاع رسید عده‏ای سرباز مسلح قصد ورود به‏ کلاس دوم الکترومکانیک درس استاد مهندس شمس ملک‏آراء را دارند، سربازان به جبر و عنف در کلاس را باز کرده و دو نفر از دانشجویان کلاس را مورد ضرب قرارداده و آنها را از کلاس بیرون بردند و به این ترتیب شدیداً هتک احترام شد.

در ادامه این یادداشت می خوانیم: برای احتراز از پیش آمدهای ناگوارتری زنگ تعطیل کلاسها نواخته شد و صدای شلیک مسلسل دستی شنیده شد و وضع بحرانی عجیبی پیش آمد و چند نفر از دانشجویان هدف گلوله قرار گرفتند،امضا کنندگان: مهندس اصفیاء، مهندس گوهریان، دکتر افشار، مهندس مشایخی، زاهدی، مهندس رخشانی، عصار، دکتر احمد یلدا، ژرژ، سید احمدیان، سنجابی، فتح‏الله فتاحی، دکتر رحمتی، مهندس خلیلی، دکتر عابدی.

روزنامه «اطلاعات» در گزارشی، عنوان «دانشجویان علیه خودکامگی» را منتشر کرد و نوشت: یکی از ویژگی‌های دانشجوبودن، دریافت ژرف، حقیقت‌گرایی، آگاهی، شناخت و جنبش در راه دگرگونی خود و جامعه است.

در ادامه این گزارش می خوانیم: این ویژگی‌ها نه فقط از آنِ دانشجویان ایرانی، بلکه یک پرسمان جهانی(جریان پرسشگری) و در برگیرنده همه دانشگاهیان و دانشجویان جهان است؛ و رژیم پهلوی برآن بود که از دانشگاه‌ها و دانشجویان ایرانی، «ویژگی‌زدایی» کند، ولی نتوانست و سرانجام دست به اسلحه شد.

راه دیگری هم برای رژیم شاه وجود نداشت؛ یا باید فریاد دانشجویان را تاب می‌آورد-که برتابیدن در سرشت خودکامگانی نیست - یا این که دانشجویان را از میان برمی‌داشت، که این هم ناشدنی‌ست؛ چون دانشجویان یکی دوتا نیستند که خودکامگان بتوانند با کشتن‌شان، از وجود و حضور و تجسم و پرسشگری آنان رهایی یابند، یکی به خاک می‌افتد و به‌جایش دهها تن دیگر بر می‌خیزند.

روزنامه «جام جم» در یادداشتی با عنوان «آمریکا ستیزی، عیار پایبندی به ارزش‌های 16 آذر»، نوشت: واقعیتی است که هر روز ماندگار در تاریخ، مبتنی بر یک گزاره تاریخی به یاد ماندنی بوده است. مثلا ایام محرم الحرام به خاطر ریختن خون اباعبدالله و یارانش و دوران دفاع مقدس بابت شهادت رزمندگان در جبهه های نبرد حق علیه باطل در تاریخ ماندگار شد.

در ادامه می خوانیم: برابر با همین منطق،‌ روز 16آذر مفتخر به از‌خودگذشتگی سه شهیدی است که برای جلوگیری از حضور نیکسون، سفیر و نماینده استکبار جهانی و ظالمان عالم در دانشگاه تهران جان خون را فدا کردند.

روزنامه «ایران» در ستون اول دفتر با قلم الهه کولایی استاد دانشگاه و با انتشار عنوان «تجارب جهانی برای جنبش دانشجویی»، نوشت: 16 آذر هر سال، خاطره‌های حق‌جویی و حق‌خواهی دانشجویان و دانشگاهیان ایرانی را در دوره‌های گوناگون تحولات اجتماعی- سیاسی- اقتصادی- فرهنگی جامعه پرتلاطم ما زنده می‌سازد.

در ادامه این مطلب می خوانیم: دانشجویان ایرانی در فراز و نشیب‌های تاریخ ساز کشور ما، همواره نقشی تأثیرگذار برعهده گرفته‌اند. آنان از یک سو در برابر سیاست‌های استعماری و مداخلات بیگانگان تلاشی مؤثر را شکل داده‌اند و ازسوی دیگر در متن تحولات تند و پرشتاب جامعه پرتحول ایران، با کنشگری یا بی‌تفاوتی خود نقش ایفا کرده‌اند.

روزنامه «ابتکار» در سرمقاله خود با عنوان «بی‌هویتی یا بی‌تفاوتی»، نوشت: ذهن تاریخی ایرانیان جنبش دانشجویی را هم‌سان با واقعیات جاری زندگی و در بستری آرمان‌خواهانه می‌شناسد. این ذهنیت تاریخی همان‌گونه که بر آرمان‌های سیاسی و اجتماعی جنبش دانشجویی سایه افکنده، به همان میزان در ناکامی‌ها و فراز و فرود آن نیز نقش دارد.

در ادامه می خوانیم: این آگاهی، زمانی به پی‌ریزی حرکت‌های جنبش دانشجویی در ساختار مطالبات اجتماعی می‌انجامد و گاه امکان و فرصت تکاپوی جدی و اثرگذار را از آن سلب می‌کند. نمی‌توان عنصر اصلی این جنبش، یعنی دانشجو را فارغ از دیگر گروه‌های اجتماعی مورد بررسی و ارزیابی قرار داد و با رویکردی جزیره‌ای، انتظاراتی فراواقعی از او داشت.

روزنامه «اعتماد» در ستون نگاه روز با عنوان «16 آذر دانشگاه و جنگ شادی»، نوشت: شانزدهم آذرماه یادآور یک اتفاق تاریخی برای ملت ایران است. در 28 مرداد 1332 شاهد کودتایی امریکایی- انگلیسی بودیم که منجر به سقوط دولت ملی دکتر مصدق شد. در این راستا مهم‌ترین هدفی که دنبال می‌شد بحث رودررویی جدی با ملی شدن نفت بود که از مهم‌ترین دستاوردهای جنبش دهه 30 قلمداد می‌شد.

در ادامه آمده است: در آن مقطع با چرخشی که بعد از کودتا شکل گرفت معاون رییس‌جمهور امریکا به ایران آمد. در اعتراض به این سفر نخستین حرکت سیاسی و اعتراضی را دانشگاه بعد از 28 مرداد تدارک دیده بود.

روزنامه «آرمان» در یادداشتی با عنوان «16 آذر، بزرگداشت دانش و بینش»، نوشت: با وجود تاکیداتی که از سوی مسئولان مبنی بر برگزاری هر چه باشکوه‌تر «روز دانشجو» در سراسر کشور شده بود، جای تعجب دارد که در برخی از دانشگاه‌ها، مسئولان دانشگاهی مانع از برگزاری مراسمی بدین مناسبت شدند که این مساله نشان‌دهنده نوعی ناهمگونی در مدیریت است.

در ادامه این یادداشت آمده است: زمانی که دولت موافق اجرای برنامه‌های 16آذر در کشور است و بر اجرای آن پای می‌فشارد، چگونه است که در عمل شاهدیم افرادی تصمیماتی اتخاذ می‌کنند که چنین انگاشته می‌شود که نهادهای موازی با نهادهای رسمی و دولتی، اهداف خود را مغایر با تصمیمات دولت پیش می‌برند.

روزنامه «ایران» در سرمقاله ای با عنوان «دانشگاه، امن نه امنیتی»، نوشت: امروز جامعه دانشجویی ما شصت‌وسومین١٦ آذر را به عنوان روز دانشجو در تقویم خود می‌بیند. روزی که نماد حیات و هویت دانشجویان ایرانی و سرزندگی و معناداری نهاد دانشگاه است.

در ادامه می خوانیم: از آن روز که خون پاک آن «سه آذرِ» جان‌افزا در سرسرای دانشکده فنی دانشگاه تهران بر زمین ریخت تا به امروز نسل‌های دانشجو آمده‌اند و رفته‌اند و به شیوه‌ها و زبان‌های متفاوت کنش داشته و سخن گفته‌اند. آنان از یاد نبرده‌اند که فراتر از هر تعلق‌خاطر و گرایشی، در این روز است که تشخص می‌یابند و به ‌سوی بازخوانی تبار و پیشینه خود می‌روند و درباره اکنون و آینده خود توان بازاندیشی بیشتر پیدا می‌کنند.

** شبکه های مجازی؛ آسیب ها و چالش ها
فضای مجازی عرصه وسیعی از اطلاعات و نمودهای مختلف معنایی را ایجاد می کند. افراد در این فضا از نظر هویت، دچار سردرگمی می‏شوند که آسیب هایی را در جامعه به دنبال دارد. این مهم سبب شد تا روزنامه های امروز در گزارش ها و یادداشت هایی به آن پرداخته و این مقوله پر اهمیت را از زوایای مختلف مورد ارزیابی قرار دهند.

روزنامه «جام جم» در گفت و گویی با مهران امامیه بازیگر طنز رادیو عنوان «فضای مجازی، خنداندن مردم را سخت‌تر کرده است» را منعکس کرد و نوشت: خنداندن مردم را سخت‌تر کرده است. قبل از گسترش فضای مجازی در برنامه‌‌های مختلف حتی در استیج‌ها با بیان لطیفه می‌توانستیم مردم را بخندانیم اما الان همه در گوشی‌های تلفن خود گروه‌ها و کانال‌های طنز دارند به همین دلیل هیچ لطیفه‌ای برایشان تازگی ندارد.

در ادامه آمده است: جُک‌های دنیای مجازی حتی از خط‌قرمزها هم عبور کرده برای همین، کاسبی نمایش‌های کمدی‌‌ که در دوره‌ای بزرگسالان را جذب می‌کرد هم کساد شده است.

روزنامه «مردم سالاری» در گزارشی با عنوان «اعجوبه‌ای که با زندگی ما عجین شد»، نوشت: خیلی نگذشته از آن روزهایی که دخترهای ایرانی وحشت داشتند از این که عکس‌شان به دست کسی بیفتد و چه فاجعه‌ها که رخ نمی‌داد وقتی عکس یک دختر جایی غیر از حریم خانه‌اش دیده می‌شد. این روزها اما عکس‌های رنگارنگ پروفایل‌ها حرف‌های تازه‌ای برای گفتن دارند.

در ادامه این گزارش آمده است: حرف از این که اتفاق تازه‌ای افتاده و ما هم درست افتاده‌ایم وسط همین اتفاق تازه. گاهی جای افتادن این اتفاق درد می‌گیرد اما گاهی هم فکر می‌کنیم که چه خوب شد که افتاد. هر چه هست ما قدم به دنیایی گذاشته ایم که نمی‌شود خلاف جهتش شنا کرد. دنیای تازه‌ای که همه چیزش مجازی است.

این دنیای تازه را مدیون اعجوبه‌ای هستیم که این روزها بدجور با حضورش عجین شده‌ایم. اعجوبه‌ای که گاه دوست داشتنی‌ترین می‌شود در خلوت چشمانمان و گاه دردسرساز و ترسناک.

روزنامه «شرق» در مطلبی با عنوان «مدیران کانال‌های تلگرامی احراز هویت می‌شوند!»، نوشت: «کانال‌های تلگرامی باید مجوز فعالیت بگیرند.» این خبر مربوط به مصوبه اخیر شورای عالی فضای مجازی است که دیروز منتشر شد. محمود واعظی این خبر را در تکمیل سخنان وزیر ارشاد اعلام کرد که روز یکشنبه در خصوص آخرین جلسه شورای عالی فضای مجازی گفته بود: «در جلسه اخیر شورای عالی فضای مجازی، در مورد مدیریت شبکه‌های اجتماعی تصمیم‌گیری شد.

در ادامه این مطلب آمده است: ما شبکه‌های اجتماعی را نه یک تهدید مطلق می‌دانیم و نه یک فرصت مطلق و این بخش هم در دستور کار دولت و نظام قرار دارد.» هر چند وزیر ارشاد بیشتر از این شفاف‌سازی نکرد که منظور از مدیریت شبکه‌های اجتماعی چیست، اما اظهارات روز گذشته وزیر ارتباطات منظور وزیر ارشاد از «مدیریت شبکه‌های اجتماعی» را روشن کرد.

** فقر از عوامل گسترش آسیب های اجتماعی
رشد فقر و مشکلات معیشتی به گسترش آسیب های اجتماعی و ناهنجاری های مختلف در جامعه می انجامد. این موضوع باعث شد که روزنامه های با درج گزارش هایی به این امر بپردازند.

روزنامه «اطلاعات» در گزارشی عنوان «فقر، عامل اصلی آسیب‌های اجتماعی خانواده‌ها» را بازتاب داد و نوشت: چند سال قبل یکی از مسئولان سطح بالای کشورمان اعلام داشته بود که فقیر به کسی می‌گویند که میزان درآمد روزانه‌اش کمتر از 50 هزارتومان است که اگر در عدد30 ضرب کنیم، حاصل آن 15 میلیون ریال یا یک میلیون و پانصدهزارتومان می‌شود.

در ادامه این گزارش آمده است: باید گفت که یک شهروند با فقر و تنگدستی نمی‌تواند فرزندان خود را در مسیر درست و به طور کامل و شایسته تربیت کند، زیرا تربیت فقط «امر و نهی» و ثبت نام و «درس و مشق و تهیه کتاب و قلم در مدرسه نیست» بلکه براساس یافته‌های روان‌شناسی و نظریه‌های علمی، نیازهای اولیه فرد باید به صورت کامل تأمین شود تا انحرافات اخلاقی پدید نیاید، چرا که سرقت‌های ریز و درشت وکلاهبرداری‌ها و زد و بندهای سیاسی و اقتصادی، نتیجه انحرافات اخلاقی است.

روزنامه «همشهری» در گزارشی با عنوان «خط فقر کجاست؟»، نوشت: همه‌ساله، در نیمه دوم سال که بحث تعیین دستمزد کارگران د‌اغ می‌شود، صحبت از خط فقر و حداقل درآمد مورد نیاز برای گذران معیشت نیز رواج پیدا می‌کند اما با وجود این نزدیک به 10 سال است که هیچ گزارش جامع و روشنی از فقر ارائه نشده است و خط فقر کماکان در هاله‌ای از ابهام قرار دارد.

در ادامه این گزارش می خوانیم: یک فعال کارگری با تأکید بر لزوم تعریف خط فقر، می‌گوید: بخش زیادی از جامعه ایران به خانواده‌های کارگری و مشمولان قانون کار وابسته هستند که جمعیت آنها 3‌برابر مستخدمان دولت است که درآمد‌شان از طریق شورای‌عالی کار و بخش خصوصی تعیین می‌شود و برای تعیین حقوق این جمعیت بزرگ، باید شاخص خط فقر مشخص باشد.

حمیدرضا حاج اسماعیلی ادامه می‌دهد: ماده 41قانون کار نیز 2مولفه نرخ تورم و سبد معیشتی را برای تعیین دستمزد مشخص کرده است و گرچه هر سال کارگران و کارفرمایان برای تعیین سبد معیشتی تلاش می‌کنند اما این سبد اصلا قابل اتکا نیست و باید توسط سازمان‌های تخصصی و فنی و در قالب یک شاخص اقتصادی تحت عنوان خط فقر تهیه شود.

روزنامه «اعتماد» در گزارشی با عنوان «رفاه خانواده‌های کم‌درآمد آب رفت»، نوشت: نگاهی کوتاه به شاخص‌های رفاهی، از جمله سهم کالاهای بادوام و ضروری نشان می‌دهد، در سال‌های پس از اجرای طرح هدفمندی یارانه، این شاخص کاهش شدیدی را تجربه کرده است. سهم هزینه خوراکی از کل هزینه خانوار در سال 1391 نسبت به سال 1386، از 28 درصد به 33 درصد در حالی اتفاق افتاد که در مدت مورد اشاره، قیمت خوراکی 130 درصد رشد داشته و مصرف آن هم چیزی در حدود 30 کاهش پیدا کرده است.

در ادامه این گزارش آمده است: از سوی دیگر رفاه خانواده‌های کم‌درآمد و فقیر در این دوره زمانی کاهش و رفاه خانوارهای ثروتمند افزایش داشته، به گونه‌ای که سهم کالاهای ضروری در سبد مصرف خانواده‌های کم‌درآمد از 89 به 91 درصد افزایش یافت و این آمار برای اقشار پر درآمد از 76 به 74 درصد کاهش داشت که این امر حاکی از افزایش رفاه این گروه در شرایطی است که اقشار میانی و فرودستان با مشکلات بیشتر معیشتی دست به گریبان بودند.

روزنامه «مردم سالاری» در گزارشی با عنوان «زیر پوست شهر به دنبال زندگی»، نوشت: بخش قابل توجهی از تبلیغات خیابانی به بازار خرید و فروش کلیه اختصاص یافته است. در این بازار فرد خریدار زندگی می‌خرد و فرد فروشنده جزیی از بدن خود را می‌فروشد. بازاری که همگام با تورم حرکت کرده و تنورش با مشکلات اقتصادی داغ‌تر شده است.

در ادامه این گزارش آمده است: بازار خرید و فروش کلیه هر چند به صورت خاموش عمل می‌کند و مسئولین در صدد پنهان کردن این بازار هستند. اما این بازار سیاه وجود دارد و دستاورد چیزی جز فقر و مشکلات اقتصادی مردم نیست.
شاید اگر در میان متقاضیان بی‌شمار فروش کلیه، قرعه به نامشان بیفتد چند روزی را با خیال آسوده زندگی کنند. اما با چند میلیون، مطمئنا این آسودگی دائمی ‌نخواهد بود.

*گروه اطلاع رسانی
خبرنگار: مهسا شریفی**انتشار دهنده: شهربانو جمعه
پژوهشم**2059**9131
*ایرنا مقاله کانالی برای انعکاس مقاله ها اندیشکده ها – پژوهشکده ها - دانشکده ها - مراکز تحقیقاتی و رسانه های ایران وجهان*
Irnaarticle@