محرم و عاشورا عامل وحدت بین ملت ایران و ترکیه است

به گزارش ایرنا، 'حسن صفرخانی' به مناسبت فرارسیدن اربعین حسینی، در گفت و گوی اختصاصی با خبرنگار ایرنا در آنکارا، آداب و رسوم محرم و عاشورا در ترکیه،فعالیت های شیعیان در این کشور و تعامل علمای دینی دو کشور ایران و ترکیه و نقش آن در یافتن رهیافت مشترکی برای حل مشکلات جهان اسلام را تشریح کرد.

*** محرم در ترکیه
صفرخانی گفت: پیش از پرداختن به محرم و مراسم عاشوراء و برنامه های محرم در ترکیه می بایست به زمینه تاریخی آن نگاهی انداخت. در ارزشهای اجتماعی و دینی ترکیه خصلت و خصوصیت ارزشمندی وجود دارد که از ویژگی های اهل سنت در بسیاری از کشورهای اسلامی منجمله ترکیه است و آن حب اهل بیت علیهم السلام است.
به تعبیر پرفسور محمد گورمز رئیس سازمان امور دیانت ترکیه ؛ در حوزه ادبیات ترک ها محرمیات جایگاه ویژه ای دارد ؛ ادبیات و اشعاری در وصف اهل بیت (ع ) ومحرم و واقعه کربلا و عاشورا وجود دارد که از آن به محرمیات یاد می شود؛ دراکثر قریب به اتفاق مساجد هم نام چهار خلیفه مسلمین حک شده است و در کنار اسامی آنها ، اسامی امام حسن (ع) و حسین ( ع ) زینت بخش گنبدهای مساجد شده است. در اشعار و فرهنگ ترکیه توجه به محرم خیلی برجسته است که هم ناشی از پیشینه تاریخی و فرهنگی است ومحبت اهل سنت ترکیه به اهل بیت و خاندان پیامبر است و هم به خاطر حضور همزیستی و تبادل فرهنگی و ارزشی جمعیت قابل توجه علویان و شیعیان در ترکیه می باشد.
صفرخانی با اشاره به سفر اخیر آیت الله محسن قمی معاون امور بین الملل دفتر مقام معظم رهبری به ترکیه و دیدار وی با محمد گورمز رئیس سازمان امور دیانت ترکیه در حاشیه مراسم محرم در استانبول، گفت: در این دیدار نیز اشتراکات فراوان دو کشور در خصوص محرم بحث شد. موضوع اسامی اهل بیت که در جامعه ترکیه جزو اسامی مطلوب برای خانواده ها در نام گذاری فرزندانشان می باشد.
رایزن فرهنگی ایران گفت: وقتی محرم آغاز می شود، بحث کربلا در اذهان مردم زنده می شودو بحث امام حسین برجسته می شود. این مختص به شیعیان و یا علویان نیست. توجه عموم مردم و دولتمردان هم به این مساله وجود دارد . نذر عاشوره در ایام عاشورا سنتی است که در میان اهل سنت ترکیه است، اطعامی است که از نام عاشورا گرفته شده و به عنوان غذا و سنتی ملی در ترکیه رایج شده استو حتی نوع صنعتی و آماده آن در سوپر مارکت ها در این ایام فروخته می شود . نکته دیگر اینکه، مردم این غذا را به عنوان نذری می پزند و توزیع می کنند .
او با اشاره به اینکه در ایام عاشورا برنامه های ویژه ای نیز ترتیب می یابد و تجمعات بزرگی تشکیل می شود که سران ترکیه نیز در سالهای اخیر به آن توجه دارند. از رئیس جمهوری، تا رئیس مجلس و وزرا در این برنامه ها شرکت می کنند و علمای شیعه و سنی به این مراسم دعوت می شوند. این نشان می دهد که توجه جدی به محرم در ترکیه وجود دارد .
از سنت های دیگر در این حوزه ، هنر خمسه نویسی است یکی از سنت های مورد توجه خطاطان و خوشنویسان ترک نوشتن نام پنچ تن آل عباء درخوشنویسی و تذهیب آن است. از سوی دیگر عمده طریقت های تصوف در ترکیه خودشان را به اهل بیت متصل می کنندو سر سلسله های خود را به اهل بیت می رسانند و این نگاه در جریان اجتماعی حضور جدی پیدا می کند. یعنی وقتی از محرم و عاشورا و امام حسین در جامعه ترکیه بحث می شود، موضوع غریبی نیست. ممکن است در خیلی از کشورهای اسلامی موضوع عاشورا، محرم را به این گستردگی ندید اما در ترکیه می توان این موضوع را حس کرد .
*** آگاهی در جامعه شیعیان
شیعیان هم در قالب همین برنامه ها با توجه به فرصت هایی که فراهم شده، در طول دو سه دهه اخیر افراد یبرای تحصیل علوم دینی به حوزه های علمیه رفتند و در مراکز علمی ایران و عراق تحصیل کرده و در مساجد شیعه که شمار آن بیش از 150 مسجد می باشد، فعالیت می کنند.
در دو سه دهه اخیر دو جریان خصوصا در استانبول شکل گرفت. کار جدی را صلاح الدین اوزگوندوز از بنیان گذاران حرکت اجتماعی سال های اخیر در ترکیه انجام داد. حرکتی است که به نام زینبیه تلقی می شود. او احساس کرد که باید شیعیان را به نوعی سازماندهی کرد تا بتوانند حضور مذهبی – اجتماعی خودشان را داشته باشند. این اقدام زمینه را برای انجام فریضه ها و مراسم دینی و عبادی شیعیان فراهم کرد.
یکی از ویژگی هایی که در این حرکت برجسته شد، عاشورا را به عنوان نماد محبت اهل سنت و وحدت با شیعه برجسته کرد. این اتفاق افتاد و مردم اکنون همه ساله با تجمع بسیار بزرگ در این مراسم شرکت کرده و ارادت خود به ساحت مقدس ابا عبدالله الحسین را به نمایش می گذارند .
این مراسم هر سال با قدرت بیشتر و ویژگی های تازه ای و با شکوه تر برگزار می شود. یکی از ویژگی هایی این مراسم نماد وحدت است. یعنی تمام گروه های شیعی ،علوی ، اهل سنت و مقامات بلندپایه ترکیه می آیند در این مراسم شرکت و نسبت به ساحت امام حسین ابراز ارادت می کنند.

***مراسم عاشورا نمود وحدت و برادری بین ایران و ترکیه
این تجمع در همین حال به عنوان نمود وحدت و برادری بین ایران و ترکیه است و همه ساله مسئولان بلندپایه از ایران در این تجمع عظیم و نماد ارادت به سید الشهدا، حضور پیدا می کنند. نمایندگان احزاب مختلف شرکت می کنند. از علویان شمار زیادی شرکت می کنند.
غیر از صحبت هایی که در تحلیل فلسفه عاشورا می شود، صلاح الدین اوزگوندوز و یا سایر علمای ترک و یا میهمانانی که از ایران می ،آیند و یا شخصیت هایی که شرکت می کنند سخنرانی کرده و کربلا و عاشورا را نماد همدلی و مقاومت می دانند ، نوع عزاداری و تعزیه و نمایشی که به نوعی صحنه عاشورا را زنده می کند ؛ و با تمام حس و حال حماسه کربلا را به مردم منتقل می کند،و این تحولی ارزنده است. در منطقه حالکالی استانبول قطعه زمین نسبتا بزرگی که الان مرکز بزرگ فرهنگی در آن احداث شده ایت برای این کار تخصیص یافته است که از اول محرم تا صفر در اختیار زینبیه قرار می گیرد تا مراسم را در آن برگزار کند. این را در واقع می توان بیرق و حرکتی در منطقه دانست که پرچم عاشورا را در آن زنده نگه می دارد و همه ساله ما شاهد حضور پرشورتر مردم هستیم که شمار آنها به حدود 100 هزار نفر رسیده است. این خودش سمبل و نماد و حضور برجسته ای است که هم به شیعیان یک هویت قابل طرحی می دهد و هم به نوعی با حضور گسترده رسانه ها، زمینه انعکاس محلی و جهانی آن فراهم می شود. و نشان می دهد که شیعیان ترکیه در چارچوب قوانین و مقررات ترکیه در مراسم مذهبی خود به صورت آزاد شرکت می کنند. در کنار این حرکت، مجموعه اهلادر و یا انجمن علمای اهل بیت (ع ) و انتشارات کوثر را داریم که در قالب انتشار کتاب و برنامه های فکری مجموعه است که به نوعی معارف اهل بیت را به ارادتمندان اهل بیت (ع ) منتقل می کند و هم به دیگرانی که کمتر از معارف اهل بیت اطلاع دارند اطلاعات لازم را در اختیار ایشان قرار میدهد تا از این تفکر اصیل و ناب کهدر قالب کتاب منتشر میشود هر خواننده که عشق و ارادتی به انسانیت و معنویت دارد باخواندان این کتابها نسبت به شیعه و معارف اهل بیت و حادثه کربلا و بزرگان دین آشنا میشوند و این و این حرکت ارزشمند و ذی قیمت است ودر ساحت فکری و اجتماعی اقدامات ارزشمندی انجام می دهند و این دوبال تشیع در ترکیه در یک فرایند مکمل در کنار یکدیگر منادی وحدت مسلمین و آشنایی بیشتر با ساحت معرفتی و فکری و اجتماعی پیامیر ( صلی الله علیه و آله ) و اهل بیت گرامش (ع ) می باشند . برگزاری مراسم محرم ؛ ویژه برنامه های عاشورا؛ و اربعین و سایر مناسبت های دینی در عین حالی که هویت تشیع و اهل بیت را در ترکیه زنده نگه می دارد، نشان از این دارد که تشیع به عنوان یک تفکر و اندیشه اسلامی در کنار براداران اهل سنت یک زندگی خوب و مسالمت آمیزی داشته و خواهند داشت . خوشبختانه این نگاه همزیستی و همبستگی و ظرفیت تحمل و تسامح در ترکیه وجود دارد؛ ممکن است نگاههای افراطی نیز مانند آنچه در برخی از کشورهای اسلامی وجود دارد در ترکیه هم باشد اما در ترکیه قابل توجه نیست

***محرم علاوه بر استانبول، در مناطق وسیعی از ترکیه گرامی داشته می شود
در این خصوص رئیس سازمان دیانت پیام ویژه در محرم منتشر کرده و به حادثه کربلا پرداخته و به ذبح عدالت در روز عاشوار تاکید می کند، مقامات ترکیه در ایام محرم دعوت ویژه دارند و از بزرگان علوی و شیعه دعوت می کنند. در ایام محرم نه تنها در استانبول، آنکارا در سایر شهرهای ترکیه مانند ایغدیر، مالاتیا، بورسا، قارص، چوروم و همه شهرهایی که شیعیان مسجد دارند این برنامه ها برگزار می شود که شباهت زیادی به سنت ایرانی ها در این ایام دارد.
مثلا در تاسوعای حسینی مراسم مفصلی در ایغدیر واقع در نزدیکی مرز جمهوری اسلامی ایران برگزار شد. در آنکارا هم چند محله و مساجد شیعیان این مراسم همه ساله برگزار می شود. در کنار این علویان نیز برنامه های خاص خود را در ایام محرم دارند.
در خصوص توسعه فعالیت های مذهبی در خصوص اربعین نیز طی سال های اخیر مانند ایران بسیار از شیعیان و ارادتمندان به امام حسین از ترکیه تلاش داشته و دارند از راه های هوایی و زمنی خود را به راهپیمایی اربعین برسانند و تعداد زائرین هر سال بیشتر می شود و در کنار آن در استانبول و انکارا و سایر شهر ها نیز ویژه برنامه های اربعین با شکوه و عظمت خاص خودش برگزار میگردد تا یاد حماسه ی زینبی در کنار حماسه ی حسینی زنده بماند

*** تعامل دینی
بنابراین محرم در ترکیه موضوع قابل احترام و جدی است و هم از حوزه حاکمان و هم از حوزه علویون نیز مورد توجه قرار دارد و همه اینها می گویند که آزادگی را باید از امام حسین یاد بگیریم . حادثه کربلا حادثه ای نبود که به فراموشی سپرده شود. این پیامی است که در تمام سنت ها در ترکیه مشهود است. لذا محرم در ترکیه یک وجه برجسته دارد که باید مورد توجه قرار گیرد. می تواند به عنوان نماد همبستگی و وحدت مورد توجه قرار گیرد.
خوشبختانه امسال آیت الله محسن قمی عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی و عضو شورای مجلس خبرگان رهبری در ایام محرم به ترکیه سفر کرد و یکی از برنامه هایی که وی دعوت شده بود، حضور در مراسم روزعاشورا در میدان حالکالی استانبول بود. تمام سخنرانان اعم از وزیر و مقامات به این اشاره داشتند که حضور معاون بین الملل رهبری در این تجمع بزرگ مردم در استانبول نشاندهنده دقت نظر رهبری و دولتمردان ایران به وحدت و همبستگی بین ایران و ترکیه است.
آیت الله قمی نیز در صحبت های خود اشاره داشت که امام حسین شخصیتی است که می تواند محور وحدت مسلمانان قرار گیرد. جائی که گاندی خود و نهضت خود را وامدار امام حسین می داند چرا ما مسلمان که با هم اشتراکات زیادی داریم مثل کشور ایران و ترکیه می بایست در کنار هم باشیم، و از این ظرفیت عظیم استفاده کنیم.
آیت الله قمی همچنین دیدار مفید و سازنده ای هم با پرفسور دکتر محمد گورمز رئیس سازمان امور دیانت ترکیه داشت. یکی از انگیزه های اصلی این سفر هم ملاقات با رئیس سازمان دیانت بود. رئیس سازمان دیانت ترکیه سال گذشته سفری را به ایران داشت که در مقابل هیاتی از علمای ایران به ترکیه سفر کردند . در ملاقات آیت الله قمی با پروفسور گورمز موضوع محرم و اهل بیت و اشتراکات دو کشور و تبادل هیئت های علمایی مطرح شد.
آیت الله قمی در این دیدار با اشاره به رویداد 25 تیرماه در ترکیه و حضور گسترده مردمی که عامل اصلی شکست کودتا شد، گفت: باعث خوشحالی است که این اقدام به شکست انجامید و دولتمردان ترکیه با اعتماد و تکیه بر مردم، امنیت کشور را شکل دادند و نشان داد که مساجد و مردم و حضور آنها می تواند بسیار موثر و نقش آفرین باشد.
نقش مردم و علما و مساجد در حوزه حفظ دمکراسی و امنیت ملی برجسته می باشد وی همچنین تاکید داشت که رئیس سازمان امور دیانت ترکیه با توجه به جایگاه آن، می تواند نقش موثری در حوزه تقریب و وحدت اسلامی داشته باشد. همکاری بین علمای ایران و ترکیه در حوزه مسائل دینی می تواند به این وحدت کمک کند.

*** قدردانی از تلاش های سازمان دیانت ترکیه در خصوص مشارکت حجاج ایرانی در مناسک حج
صفر خانی با یادآوری سفر هیاتی از علمای دینی کشورمان به ترکیه به سرپرستی آیت الله اعرافی در اوایل سال جاری گفت: قرار بود که بعداز ملاقات آیت الله اعرافی با آقای گورمز ، هیاتی از علمای دو طرف مشخص بشود که برنامه هایی عملی را برای توسعه فعالیت های تقریبی انجام دهند و اعضای این هیات از سوی ایران مشخص شده و قرار است از سوی ترکیه نیز به زودی مشخص شود.
وی گفت: آیت الله قمی در دیدار با آقای گورمز؛ در خصوص تلاش های ایشان در مساله حج از وی تشکر کرد اما اشاره کرد که باتوجه پیمان شکنی و کارشکنی عربستان ؛ حجاج ایرانی نتوانستند در مناسک حج امسال شرکت کنند، و این تلاش ها به نتیجه نرسید.
او افزود: نوع گفتمان عربستان در این زمینه دوبار برای سازمان دیانت ترکیه نیز تشریح شد و تاکید گردید که ملت و دولت ایران عزم جدی بر انجام فریضه حج، دارند منتها شرایط اولیه ای که باید فراهم شود، متاسفانه دولت عربستان فراهم نکرده و به کارشنکنی های خود ادامه می دهد. در مذاکراتی که قرار شد نهایی شود، آنها( عربستان ) یک طرفه اعلام کردند که ایرانی ها نمی پذیرند قرارداد را ذامضائ کنند . در صورتیکه اینطور نبود. ایران اعلام آمادگی کرده است که اگر شرایط اولیه و تضمین امنیت ایرانیان داده شود، حجاج ایرانی آماده انجام این فریضه می باشند.
درادامه این دیدار بر ضرورت برجسته سازی توانمندی های دو کشور در حوزه حل و فصل مسائل جهان اسلام تاکید شد که اگر ظرفیت دو کشور در کنار هم قرار گیرد، می تواند گام های مهمی در حل و فصل جهان اسلام برداشته شود.
هم قمی و هم گورمز تاکید داشتند که با توجه به وضعیت و فضایی که متاسفانه بر کشورهای اسلامی حاکم است، سرعت بیشتری باید به ارتباط دینی و علمایی داده شود که بتواند با قوت بیشتری نقش عالمان در حل مسائل جهان اسلام برجسته شود

به گفته صفرخانی، آیت الله قمی با علمای اهل بیت هم ملاقات هایی داشتند و در آنجا هم تاکید کردند که یک عالم و روحانی اهل بیت باید چه خصلت ها و ویژگی هایی را داشته باشد که بتواند بصورت عملی نماینگر محبان اهل بیت باشد. او همچنین بر اهمیت آگاه سازی بیشتر جامعه شیعیان از تشیع و اندیشه اهل بیت تاکید کردند.
آیت الله قمی همچنین با حضور در چند مسجد سخنرانی هایی در خصوص نقش کربلا و نقش امام حسین در مکتب اهل بیت داشت و تاکید کرد این تجمعاتی که در ایام محرم تشکیل می شود، بسیار ارزشمند است و دیداری با ایرانیان مقیم در استانبول در مسجد والده خان داشت و در زمینه امام حسین و فلسفه عاشورا و قیام کربلا مطالب ارزنده ای ارائه کرد.
خاورم/2011**1579
انتشار دهنده : مرضیه فاتحی علیشاه